Άγιος Αθανάσιος Αλεξανδρείας ο Μέγας – Εγκώμιον εις τον Άγιον Ανδρέαν τον Απόστολον.

 

Α’ . Ὁρῶν τὴν λαμπρὰν ταύτην ἀγέλην τοῦ Πνεύματος καὶ εἰς τὸ γαληνὸν ἀληθῶς καὶ ἀκύμαντον πέλαγος, ἀποστολικὴν ὑπερβεβλημένην σαγήνην, τῆς δεσποτικῆς φωνῆς ὑπομιμνήσκομαι βοώσης• «Δεῦτε ὀπίσω μου, καὶ ποιήσω ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων». Ὢ φωνῆς ἐνεργοῦς! Ὢ ρημάτων διὰ πραγμάτων γνωριζομένων! Ὢ τῆς ἀληθοῦς ὑποσχέσεως καθ’ ἡμέραν αὐξανομένης! Τίνος γὰρ ἡ πολυάνθρωπος αὕτη θήρα; Τὶς ὁ τὴν περιφανῆ ταύτην ἀθροίσας πανήγυριν, ἢ δῆλον, ὡς ὁ περιφανὴς τῶν ἀποστόλων Ἀνδρέας; ὁ ἁπλώσας τῆς γλώττης καὶ τῆς μνήμης τὰ θήρατρα• ἵνα, τὴν ἱεράν ταύτην ἐμπλήσας ὁλκάδα τοῖς οἴαξι τῆς ἀποστολῆς, πρὸς οὐρανὸν ἰθύνη τὸ σκάφος. Καὶ ποῖα τὰ τῆς ἄγρας πρωτεῖα; Ποῖα δὲ τῶν καμάτων τὰ ἀκροθίνια; Οἱ τὸν τῆς ἱερωσύνης περίβολον ταῖς ἀρεταῖς περιφαιδρύνοντες. Οἱ πρῶτοι τὰς ἀποστολικὰς ταύτας ὑπερθέντες ἀγκάλας, καὶ τοὺς ἔξω πλανωμένους πρὸς σωτηρίαν ἀγρεύσαντες. Ἀλλ’ ἢ καὶ τῆς παρούσης ἡμῖν πανηγύρεως ὁ μέγας οὗτος Ἀνδρέας τὰς προφάσεις δέδωκεν• ἀλλ’ ὅ γε πᾶς τῶν ἀποστόλων συνεκτιμᾶται χορός. Οὕς γὰρ ἡ χάρις συνῆψεν, οὐ διίστησι τόπος. Καὶ καθάπερ εἴ τις τῶν ἐκ πολυτελείας διηνθισμένων λίθων ἐπαινεῖν ἐθελήσειε στέφανον, ὅτου ἂν τοῖς ἐπαίνοις περιδράξηται μέρους, τὸν ὅλον συνθαυμάζει τοῖς μέρεσι• ἢ καθάπερ, χρυσῆν τινα σειρὰν ὁρῶν τις, ὅπη ἂν ἅψαιτο, τὸ πᾶν συνεκίνησεν• οὕτω καὶ ὁ πρὸς ἕνα τῶν ἀποστόλων λόγος βαδίζων δι’ αὐτοῦ συνέχει τοὺς ἅπαντας κατὰ τὴν τοῦ θεσπεσίου Παύλου φωνὴν• «Εἰ χαίρει ἕν μέλος, συγχαίρει πάντα τὰ μέλη». Ποίαν γὰρ ἂν μελῶν ἁρμονίαν οὕτως ἡ φύσις ἐξύφηνεν, ὡς τὴν τῶν ἀποστόλων χορείαν ἡ τοῦ Πνεύματος χάρις συνήρμοσε; Μία γὰρ ὄντως χάρις, ἡ τοὺς ἀποστόλους τῷ Δεσπότῃ στρατολογήσασα.

Άγιος Αθανάσιος Αλεξανδρείας ο Μέγας – Εις τον Μέγαν Αθανάσιον επίσκοπον Αλεξανδρείας (Λόγος κα΄του Αγίου Γρηγορίου Ναζιανζηνού).

 

1. Ἀθανάσιον ἐπαινῶν, ἀρετὴν ἐπαινέσομαι. Ταυτὸν γὰρ, ἐκεῖνόν τε εἰπεῖν, καὶ ἀρετὴν ἐπαινέσαι, ὅτι πᾶσαν ἐν ἑαυτῷ συλλαβὼν εἶχε τὴν ἀρετὴν, ἢ, τό γε ἀληθέστερον εἰπεῖν, ἔχει. Θεῷ γὰρ ζῶσι πάντες οἱ κατὰ Θεὸν ζήσαντες, κἂν ἐνθένδε ἀπαλλαγῶσι. Καθ᾿ ὃ καὶ Ἀβραὰμ, καὶ Ἰσαὰκ, καὶ Ἰακὼβ ἀκούει Θεὸς, ὁ Θεὸς, ὡς οὐ νεκρῶν Θεὸς, ἀλλὰ ζώντων. Ἀρετὴν δὲ ἐπαινῶν, Θεὸν ἐπαινέσομαι, παρ᾿ οὗ τοῖς ἀνθρώποις ἡ ἀρετὴ, καὶ τὸ πρὸς αὐτὸν ἀνάγεσθαι, ἢ ἐπανάγεσθαι διὰ τῆς συγγενοῦς ἐλλάμψεως. Πολλῶν γὰρ ὄντων ἡμῖν καὶ μεγάλων, οὐ μὲν οὖν εἴποι τις ἂν ἡλίκων καὶ ὅσων, ὧν ἐκ Θεοῦ ἔχομέν τε καὶ ἕξομεν· τοῦτο μέγιστον καὶ φιλανθρωπότατον, ἡ πρὸς αὐτὸν νεῦσίς τε καὶ οἰκείωσις. Ὅπερ γάρ ἐστι τοῖς αἰσθητοῖς ἥλιος, τοῦτο τοῖς νοητοῖς Θεός. Ὁ μὲν γὰρ τὸν ὁρώμενον φωτίζει κόσμον, ὁ δὲ τὸν ἀόρατον· καὶ ὁ μὲν τὰς σωματικὰς ὄψεις ἡλιοειδεῖς, ὁ δὲ τὰς νοερὰς φύσεις θεοειδεῖς ἀπεργάζεται. Καὶ ὥσπερ οὗτος τοῖς τε ὁρῶσι καὶ τοῖς ὁρωμένοις, τοῖς μὲν τὴν τοῦ ὁρᾷν, τοῖς δὲ τὴν τοῦ ὁρᾶσθαι παρέχων δύναμιν, αὐτὸς τῶν ὁρωμένων ἐστὶ τὸ κάλλιστον· οὕτω Θεὸς τοῖς νοοῦσι καὶ τοῖς νοουμένοις, τοῖς μὲν τὸ νοεῖν, τοῖς δὲ τὸ νοεῖσθαι δημιουργῶν, αὐτὸς τῶν νοουμένων ἐστὶ τὸ ἀκρότατον, εἰς ὃν πᾶσα ἔφεσις ἵσταται, καὶ ὑπὲρ ὃν οὐδαμοῦ φέρεται. Οὐδὲ γὰρ ἔχει τι ὑψηλότερον, ἢ ὅλως ἕξει, οὐδὲ ὁ φιλοσοφώτατος νοῦς καὶ διαβατικώτατος, ἢ πολυπραγμονέστατος. Τοῦτο γάρ ἐστι τὸ τῶν ὀρεκτῶν ἔσχατον, καὶ οὗ γενομένοις πάσης θεωρίας ἀνάπαυσις.

2. Ὧ,τινι μὲν οὖν ἐξεγένετο, διὰ λόγου καὶ θεωρίας διασχόντι τὴν ὕλην καὶ τὸ σαρκικὸν τοῦτο, εἴτε νέφος χρὴ λέγειν, εἴτε προκάλυμμα, Θεῷ συγγενέσθαι, καὶ τῷ ἀκραιφνεστάτῳ φωτὶ κραθῆναι, καθόσον ἐφικτὸν ἀνθρωπίνῃ φύσει· μακάριος οὗτος, τῆς τε ἐντεῦθεν ἀναβάσεως, καὶ τῆς ἐκεῖσε θεώσεως, ἣν τὸ γνησίως φιλοσοφῆσαι χαρίζεται, καὶ τὸ ὑπὲρ τὴν ὑλικὴν δυάδα γενέσθαι, διὰ τὴν ἐν τῇ Τριάδι νοουμένην ἑνότητα. Ὅστις δὲ ὑπὸ τῆς συζυγίας χείρων ἐγένετο, καὶ τοσοῦτον τῷ πηλῷ συνεσχέθη, ὡς μὴ δυνηθῆναι ἐμβλέψαι πρὸς τὰς τῆς ἀληθείας αὐγὰς, μηδὲ ὑπὲρ τὰ κάτω γενέσθαι, γεγονὼς ἄνωθεν, καὶ πρὸς τὰ ἄνω καλούμενος· ἄθλιος οὗτος ἐμοὶ τῆς τυφλώσεως, κἂν εὐροῇ τοῖς ἐνταῦθα· καὶ τοσούτῳ πλέον, ὅσῳπερ ἂν μᾶλλον ὑπὸ τῆς εὐροίας παίζηται, καὶ πείθηται ἄλλο τι καλὸν εἶναι πρὸ τοῦ ὄντος καλοῦ, πονηρὸν πονηρᾶς δόξης καρπὸν δρεπόμενος, ἢ ζόφον κατακριθῆναι, ἢ ὡς πῦρ ἰδεῖν, ὃν ὡς φῶς οὐκ ἐγνώρισεν.
3. Ταῦτα ὀλίγοις μὲν ἐφιλοσοφήθη, καὶ τῶν νῦν, καὶ τῶν πάλαι (ὀλίγοι γὰρ οἱ τοῦ Θεοῦ, εἰ καὶ πάντες πλάσματ)α, νομοθέταις, στρατηγοῖς, ἱερεῦσι, προφήταις, εὐαγγελισταῖς, ἀποστόλοις, ποιμέσι, διδασκάλοις, καὶ παντὶ πνευματικῷ πληρώματι καὶ συστήματι, ἐν δὲ τοῖς πᾶσι, καὶ τῷ νῦν ἐπαινουμένῳ. Τίνας δὴ λέγω τούτους; Οἷον τὸν Ἐνὼχ ἐκεῖνον, τὸν Νῶε, τὸν Ἀβραὰμ, τὸν Ἰσαὰκ, τὸν Ἰακὼβ, τοὺς δώδεκα πατριάρχας, τὸν Μωϋσέα, τὸν Ἀαρὼν, τὸν Ἰησοῦν, τοὺς Κριτὰς, τὸν Σαμουὴλ, τὸν Δαβὶδ, τὸν Σολομῶντα μέχρι τινὸς, τὸν Ἡλίαν, τὸν Ἐλιςσαῖον, τοὺς πρὸ τῆς αἰχμαλωσίας προφήτας, τοὺς μετὰ τὴν αἰχμαλωσίαν· καὶ τὰ τελευταῖα δὴ ταῦτα τῇ τάξει, καὶ πρῶτα τῇ ἀληθείᾳ, ὅσα περὶ τὴν Χριστοῦ σάρκωσιν, ἤτοι πρόσληψιν, τὸν πρὸ τοῦ φωτὸς λύχνον, τὴν πρὸ τοῦ Λόγου φωνὴν, τὸν πρὸ τοῦ Μεσίτου μεσίτην, μεσίτην Παλαιᾶς Διαθήκης καὶ Νέας, Ἰωάννην τὸν πάνυ, τοὺς Χριστοῦ μαθητὰς, τοὺς μετὰ Χριστὸν, ἢ λαοῦ προκαθεσθέντας, ἢ διὰ λόγου φανερωθέντας, ἢ διὰ σημείων γνωρισθέντας, ἢ τελειωθέντας δι᾿ αἵματος.

Άγιος Αθανάσιος Αλεξανδρείας ο Μέγας – Λόγος κατά ειδώλων (νεοελληνική απόδοση)

 

Άγιος Αθανάσιος ο Μέγας – Λόγος κατά ειδώλων (νεοελληνική απόδοση)
Η γνώση της αλήθειας για τον Θεό και τον κόσμο
δεν είναι τόσο ανάγκη να έχει ως δασκάλους ανθρώπους.
Μπορεί από μόνη της να γίνει γνωστή. Την καθιστούν γνωστή
τα έργα της και κυρίως η διδασκαλία του Χριστού που την παρουσιάζει πιο
λαμπρή κι από τον ήλιο.
Επειδή όμως ποθείς ν’ ακούσεις τα σχετικά μ’ αυτή τη
γνώση, έλα, αγαπητέ μου, να σου πω λίγα, απ’ όσα γνωρίζω, για τη
χριστιανική πίστη. Μπορείς βέβαια να τα μάθεις κι από την Αγία Γραφή, αλλά
κι απ’ άλλους, αφού αγαπάς τη γνώση. Η Αγία Γραφή,
όντας θεόπνευστη, αρκεί από μόνη της να σου γνωρίσει την αλήθεια
Υπάρχουν ακόμη γι’ αυτό το σκοπό και πολλά συγγράμματα των αγίων
Πατέρων. Όποιος τα μελετά, θα μάθει την ορθή ερμηνεία της Γραφής
Και θα πάρει τη γνώση που επιθυμεί.

Επειδή όμως δεν έχω στα χέρια μου τα συγγράμματα των Πατέρων,
οφείλω να σου πω και να σου γράψω όσα έμαθα από εκείνους.
Εννοώ βέβαια για την πίστη στο Σωτήρα Χριστό. Έτσι, κανείς δεν θα
θεωρεί ανάξια λόγου τη χριστιανική μας διδασκαλία, αλλά και ούτε θα την
πιστεύει για ανόητη.
Διότι οι ειδωλολάτρες, με πρόσχημα το σταυρό του Χριστού,
μας συκοφαντούν χλευάζοντας και κοροϊδεύοντας την πίστη μας.
Κι είναι εύκολο να γκρεμίσει κανείς τις ανόητες απόψεις τους
για το σταυρό του Κυρίου.

Νικόλαος ο Καβάσιλας – Περὶ τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς. Λόγος έβδομος (Ζ΄).

 

Τοῦ σοφωτάτου καὶ λογιωτάτου καὶ τοῖς ὅλοις ἁγιωτάτου
κυροῦ Νικολάου Καβάσιλα τοῦ καὶ Χαμαετοῦ
Περὶ τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, (Ζ΄)
Λόγος ἕβδομος· ὁποῖος γίνεται ὁ μεμυημένος τὴν ἀπὸ τῶν μυστηρίων χάριν φυλάξας τῇ παρ᾿ ἑαυτοῦ σπουδῇ.
1. Ἐπεὶ δὲ εἴρηται τίς γενόμενος ὁ μυηθεὶς καὶ τίνα τὴν ὁδὸν ἐλθὼν ἃ παρὰ τῶν μυστηρίων ἔλαβε σώσοι, σκοπεῖν ἀκόλουθον τίς γένοιτο σεσωκὼς καὶ ποταπὸς ἂν ἀποβαίη τοὺς τρόπους, τοῖς τοῦ Θεοῦ τὰ παρ’ ἑαυτοῦ προσθείς. Ἐκεῖνα μὲν γὰρ συνάγει τὴν ζωήν, ἃ τῶν προτέρων λόγων ἡμῖν χωρὶς ἑκάτερον ὑπόθεσις ἦν, τοῦτο μὲν ἡ παρὰ τῶν τελετῶν χάρις, τοῦτο δὲ ἡ πρὸς τὸ συντηρῆσαι τὸ δῶρον παρὰ τῶν δεξαμένων σπουδή. Νῦν δὲ συστᾶσαν αὐτὴν ὑπόλοιπόν ἐστιν ὁλόκληρον θεωρῆσαι, καὶ τί τὸ συναμφότερον δεῖξαι, καὶ οἷόν ἐστι τὴν ἀνθρωπίνην ἀρετὴν ἅπασαν τῇ χάριτι συνελθεῖν.

2. Τοῦτο δὲ γένοιτ’ ἄν, ἐὰν αὐτὸν τὸν ἐξ ἀμφοτέρων συγκεκροτημένον σκεψώμεθα· καθάπερ οἶμαι καὶ ὑγείαν ὅ τί ἐστι καὶ ὅσον αὐτῆς ὄφελος εἴ τις δεικνύναι ἐθέλοι, τὸν μάλιστα αὐτῆς ἀπολαύοντα ἀγαγὼν εἰς μέσον, μάλιστ’ ἂν ποιῆσαι καταφανές. Καὶ δὴ τὸν οὕτω ζήσαντα πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν στήσαντες, μανθάνωμεν αὐτοῦ τὴν εὐεξίαν καὶ τὴν ὥραν, πανταχόθεν περισκοποῦντες· σκεψόμεθα δὲ τῶν μὲν ἄλλως αὐτὸν κοσμούντων οὐδέν, οὐδ’ εἰ θαύμασι λάμπει καὶ τοιαύτην εἴληφε χάριν· ἀλλ’ αὐτὸν τοῦτον καθαρῶς καὶ τὸν οἴκοι κόσμον τὴν τῆς ψυχῆς ἀρετήν. Ἐκείνως μὲν γὰρ εἰκάσαι τις ἂν τὸν σπουδαῖον, καὶ τοῦτ’ αὐτὸ μόνον ἀρετῆς ἂν εἴη τεκμήριον· τὸ δ’ αὐτῶν πειρᾶσθαι τῶν τρόπων, αὐτόν ἐστι γινώσκειν τὸν ἄνθρωπον.
3. Τί οὖν δεῖ, παρὸν αὐτόθεν μανθάνειν, τεκμαίρεσθαι καὶ σημεῖα ζητεῖν, ὅταν αὐτῶν ἐξῇ τῶν πραγμάτων ἅπτεσθαι; καίτοι οὐδὲ σημεῖον τοῦτο γένοιτ’ ἂν ἀποχρῶν ἀρετῆς. Οὔτε γὰρ πᾶσι ταῦτα τοῖς σπουδαίοις ἀκολουθεῖ, οὔθ’ οἷς ὑπῆρξεν, ἐργάται πάντες εἰσὶν ἀρετῆς. Καὶ γὰρ πολλοὶ τῶν μεγάλα παρὰ Θεῷ δυνηθέντων οὐδὲν ἐπεδείξαντο τοιοῦτον, καὶ αὖθις τῶν πονηρῶν ἐνίους ἐδέησε τοιαῦτά ποτε δυνηθῆναι· καὶ τὸν Χριστὸν καλοῦσιν οὐδὲν ἀμήχανον ἦν, οὐ τῶν τρόπων τοῦτο διδόντων ἀλλ’ ἵν’ ὁ καλούμενος φανῇ.

Αντώνιος του Σουρόζ Λόγοι για την προσευχή

Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΕΝΟΣ ΣΤΑΡΕΤΣ (Μητροπ. Αντωνίου του Σουρόζ, «Θέλει τόλμη η Προσευχή», εκδ. Ακρίτας, σ. 26-29.)

Να που κάθε συνάντηση με τον Θεό ή με τον άνθρωπο είναι πέρα από τυπικές προϋποθέσεις: Όταν ζητούμε τον Θεό πρέπει ν’ αγαπούμε τον πλησίον μας κι όταν ζητούμε τον πλησίον μας πρέπει ν’ αγαπούμε τον Θεό.
Σε μια από τις επιστολές του, ένας Ρώσος στάρετς (γέροντας) περιγράφει πως του ζητήσανε κάποτε να απαντήσει στο ερώτημα: «Πώς γίνεται οι υποτακτικοί σου να δουλεύουν τόσο σκληρά και τόσο καλά χωρίς εσύ να στέκεσαι από πάνω τους, ενώ αυτοί που εμείς επιβλέπουμε να προσπαθούν πάντα να μας ξεγελάσουν;»
Κι ο άγιος αυτός άνθρωπος απάντησε: «Όταν έρχομαι το πρωί να τους δώσω τη δουλειά τους, με πλημμυρίζει μια συμπόνια γι’ αυτούς. Έχουν αφήσει το χωριό τους, τις οικογένειες τους για ένα μηδαμινό μεροκάματο — πόσο φτωχοί πρέπει να είναι! Κι αφού τους μοιράσω τη δουλειά γυρίζω στο κελλί μου κι αρχίζω να προσεύχομαι για τον καθένα χωριστά, λέγοντας στον Κύριο: “Κύριε, μην ξεχνάς τον Νικόλα, είναι τόσο νέος. Άφησε το νεογέννητο παιδί του για να βρει δουλειά επειδή είναι πάμπτωχοι και δεν έχει άλλο μέσο να το θρέψει. Μην τον ξεχνάς και φύλαγέ τον από τις κακές σκέψεις. Μην ξεχνάς και τη γυναίκα του και προστάτευέ την”.
Αυτά λέω στην προσευχή μου και καθώς νιώθω την παρουσία του Θεού περισσότερο έντονη, φθάνω στο σημείο να μην προσέχω πια τίποτα γύρω μου. Η γη εξαφανίζεται. Μένει μόνον ο Θεός. Και τότε ξεχνώ τον Νικόλα, τη γυναίκα του, το παιδί του, το χωριό του, τη φτώχεια του και μεταφέρομαι στον Θεό.

Αντωνίου του Σουρόζ Θέλει τόλμη η προσευχή εκδόσεις Ακρίτας Η ΣΙΩΠΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ Η ΣΙΩΠΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Αυτή η συνάντηση του Θεού μαζί μας μέσα σε επίμονη προσευχή, πάντα οδηγεί στη σιωπή. Πρέπει να μάθουμε να ξεχωρίζουμε <b>δυο ειδών σιωπές.</b> Τη σιωπή του Θεού και τη δική μας εσωτερική σιωπή: Πρώτα <b>η σιωπή του Θεού, συχνά πιο δυσβάσταχτη και από την άρνησή Του </b>-η σιωπή της απουσίας για την οποία μιλήσαμε πιο πάνω. Ύστερα, η σιωπή του ανθρώπου, πιο βαθιά και από την ομιλία, και σε πιο στενή επικοινωνία με το Θεό από κάθε λόγο.
Η σιωπή του Θεού στις προσευχές μας μπορεί να διαρκέσει πολύ λίγο ή να μας φαίνεται πως διαρκεί μια αιωνιότητα. Ο Χριστός έμεινε σιωπηλός στις προσευχές της Χαναναίας και αυτό την έκανε να συγκεντρώσει όλη την πίστη της, όλη την ελπίδα και την ανθρώπινη αγάπη και να τις προσφέρει στο Θεό για να τον μεταπείσει να επεκτείνει τα προνόμια του Βασιλείου Του και πιο πέρα από τον εκλεκτό Λαό... Η σιωπή του Χριστού την προκάλεσε να ανταποκριθεί, να σταθεί στο ύψος της.
<b>Ο Θεός μπορεί να κάνει το ίδιο και σε μας με πιο σύντομη η πιο παρατεταμένη σιωπή, για να προκαλέσει τη δύναμη και την πίστη μας και να μας οδηγήσει σε μια βαθύτερη σχέση μαζί Του απʼ ό,τι θά 'ταν δυνατό αν τα πράγματα μας έρχονταν όπως τα θέλαμε. </b>Καμιά φορά, όμως, η σιωπή μας φαίνεται απελπιστικά τελεσίδικη. Όπως εξηγεί ο Alfred de Vigny:
Εάν, όπως διαβάζουμε, ο Υιός του Ανθρώπου στον αγιασμένο κήπο έκλαψε
χωρίς να εισακουστεί. <b>Κι αν μας εγκαταλείπει ο Θεός σα νά 'μαστε νεκροί,

Αντώνιος του Σουρόζ Λόγοι για την προσευχή

Μετάφραση από τα αγγλικά: Δημήτριος Κ. Κόκκινος Από το βιβλίο Αντωνίου του Σουρόζ Θέλει τόλμη η προσευχή, εκδόσεις Ακρίτας



MIA ANAKAΛΥΨΗ

Προσευχή  σημαίνει αναζήτηση του Θεού, συνάντηση με τον Θεό, και προώθηση πιο πέρα από τη συνάντηση, στην κοινωνία μαζί Του. Η προσευχή είναι λοιπόν μια πράξη, ένα βίωμα, μία στάση.

Μια στάση όχι μόνο σε σχέση με τον Θεό αλλά και σε σχέση με τον κόσμο της δημιουργίας. Προκύπτει από τη συναίσθηση ότι ο κόσμος στον οποίο ζούμε δεν είναι απλώς δυσδιάστατος, φυλακισμένος στις συντεταγμένες του χρόνου και του χώρου -ένας κόσμος επίπεδος στον οποίο συναντούμε την επιφανειακή όψη των πραγμάτων, μια θαμπή επιφάνεια που σκεπάζει το κενό...

Η προσευχή προκύπτει από την ανακάλυψη ότι ο κόσμος έχει βάθος, και ότι δεν περιστοιχειζόμαστε μόνο από ορατά πράγματα, αλλά ότι είμαστε βουτηγμένοι μέσα σε αόρατα πράγματα και διαποτισμένοι απ’ αυτά.

Κι αυτός ο αόρατος κόσμος είναι συγχρόνως η παρουσία του Θεού, η ύψιστη και κορυφαία πραγματικότητα, και η εσώτατη μας αλήθεια.

Το ορατό και το αόρατο δε βρίσκονται σε αντίθεση μεταξύ τους ούτε μπορούν να αντιπαρατεθούν σαν ποσά προς άθροιση· είναι παρόντα συγχρόνως, όπως η φωτιά μέσα στο πυρωμένο σίδερο.

Το ένα συμπληρώνει το άλλο κατά ένα μυστηριώδη τρόπο που ο Άγγλος συγγραφέας Charles Williams περιγράφει ως «συν-ενύπαρξη»: Η παρουσία της αιωνιότητος στο χρόνο, το μέλλον μέσα στο παρόν και επίσης η παρουσία  κάθε εφήμερης στιγμής μέσα στην αιωνιότητα, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, όλα μαζί εσχατολογικά, το ένα μέσα στο άλλο όπως το δέντρο μέσα στο σπόρο!

Το να ζει κανείς μόνο μέσα στον ορατό κόσμο είναι σαν να ζει στην επιφάνεια, αγνοεί ή παραγκωνίζει όχι μόνο την ύπαρξη του Θεού, αλλά και το βάθος των δημιουργημάτων.

Σημαίνει καταδίκη του εαυτού μας σε μια επιφανειακή μόνο αντίληψη του κόσμου. Όταν όμως δούμε βαθύτερα τότε ανακαλύπτουμε στην καρδιά των πραγμάτων ένα σημείο ισορροπίας που αποτελεί την τελείωσή τους.

Στα γεωμετρικά μεγέθη δεν υπάρχει εσωτερικότητα. Τα όριά τους είναι πεπερασμένα. Ο κόσμος τέτοιων μορφών είναι δυνατό να πολλαπλασιαστεί, αλλά δεν μπορεί να επεκταθεί σε βάθος.

Η καρδιά όμως του ανθρώπου διαθέτει βάθος. Όταν προσεγγίσουμε την απαρχή της ζωής μέσα στον άνθρωπο, ανακαλύπτουμε πως η ίδια αυτή η ζωή πηγάζει από πιο πέρα.

Η καρδιά του ανθρώπου είναι ανοιχτή στο μη ορατό. Όχι στο μη ορατό της ψυχολογίας του βάθους, αλλά στο άπειρο μη ορατό, στο δημιουργικό Λόγο του Θεού στον Θεό τον ίδιο.

Έτσι η επιστροφή στον εαυτό μας δεν είναι συνώνυμη με την ενδοστρέφεια, αλλά με την ανάδυσή μας πέρα από τα όρια του πεπερασμένου εαυτού μας.  

Περί Αρρώστιας Anthony Bloom Metropolitan of Sourozh

Περί Αρρώστιας Anthony Bloom Metropolitan of Sourozh

Η Υπερηφάνεια και η ματαιοδοξία, Άντονυ Μπλουμ

Η Υπερηφάνεια και η ματαιοδοξία, Άντονυ Μπλουμ

Η Υπερηφάνεια και η ματαιοδοξία, Άντονυ Μπλουμ

Ο άνδρας και η γυναίκα στην Εκκλησία, Άντονυ Μπλουμ

Γιατί δεν φοβάμαι τον θάνατο;

Δεν υπάρχει θάνατος! Κι ας το νομίζουν όλοι! Τρομερή απάτη!

σχόλιο Γ.Θ : Μακάρι η μικρή αυτή ομιλία να μπορούσε να φτάσει σε κάθε πονεμένο και απελπισμένο αδελφό μας, που γεύτηκε την πίκρα της απώλειας δικού του ανθρώπου.

Αυτό που με κατέπληξε είναι πως οι Ρώσοι πέθαιναν ήρεμα, ενώ οι δυτικοί με φόβο κατά το πλείστον.
Οι Ρώσοι, επειδή δεν πιστεύουν σ' αυτή την ζωή, εύκολα την αποχωρίζονται και οδεύουν στο άγνωστο.
...δεν ετοιμαζόμαστε για τον θάνατο, αλλά ετοιμαζόμαστε για την αθάνατη ζωή.
Μόνο αναπνέοντας βαθειά την Αιωνιότητα από τώρα, νικάμε τον φόβο του θανάτου.

Μητροπολίτης Αντώνιος Σουρόζ (Anthony Bloom Metropolitan of Sourozh)

www.agiazoni.gr
http://apantaortodoxias.blogspot.gr/2015/09/anthony-bloom-metropolitan-of-sourozh.html

Μητροπολίτης Αντώνιος του Σουρόζ (Anthony Bloom) Metropolitan Anthony of Sourozh - -Митрополит Антоний Сурожский (Антоний Блум)

Πριν 70 χρόνια, την ημέρα της μνήμης της ευρέσεως των λειψάνων του οσίου Ιώβ του Ποτσάγιεφ (1659), στις 10 Σεπτεμβρίου 1939, εκάρει ένας νέος μοναχός, ο οποίος δεν έγινε Πατριάρχης της Μόσχας και Πάσης Ρωσίας μόνο και μόνο επειδή δεν είχε την ρωσική υπηκοότητα. Ήταν ο μέλλοντας Μητροπολίτης Αντώνιος του Σουρόζ, ο οποίος κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής στην Γαλλία έγινε γιατρός της αντίστασης. Στις 16 Απριλίου 1943, το Σάββατο του Λαζάρου, πήρε το όνομα Αντώνιος (από τον Αντώνιο της Κίεβο-Πετσέρσκαγα Λαύρας). Μετά τον πόλεμο, απεσταλμένος ως κληρικός στην Μεγάλη Βρετανία το1948, έχει μεταφέρει την μοναδική ορθόδοξη επισκοπή που έχει ενώσει τους λίγους ρώσους-μετανάστες, σε μια πολυεθνική επισκοπή με δικό της κανονισμό και μεγάλη ιεραποστολική δράση. Για το εξαιρετικό του πνευματικό κύρος μαρτυρεί το γεγονός ότι κατά την διάρκεια της Συνόδου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας τον Ιούνιο του 1990, έχουν υποβάλλει την υποψηφιότητα του για Πατριάρχη. Όμως την υποψηφιότητα του έχει απορρίψει ο μητροπολίτης Φιλάρετος (Ντενισένκο), με την δικαιολογία ότι δεν είχε την σοβιετική υπηκοότητα. Ο μητροπολίτης Αντώνιος του Σουρόζ ήτανε ο πρόεδρος της εκλογικής επιτροπής της Συνόδου που εκλέχτηκε ο Πατριάρχης Αλέξιος, τότε μητροπολίτης του Λένινγκραντ..

Α. Μπλουμ: Πώς έγινα Χριστιανός

Το enoriaka.gr παρουσιάζει σήμερα μία συνέντευξη του Μητροπολίτη Αντώνιου Μπλουμ, στην οποία εξηγεί τι ακριβώς αποτέλεσε την αφορμή ώστε να γνωρίσει το Χριστιανισμό! Πιστεύουμε ότι τα περιστατικά που περιγράφονται έχουν κάτι να δώσουν στον καθένα μας.

Ο Τιμόθεος Ουίλσον είχε την παρακάτω συνέντευξη με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη του Σουρόζ κ. Αντώνιο Μπλουμ.

Τ.Ο.:Πότε γίνατε Χριστιανός; Υπήρξε στη ζωή σας καμιά συγκεκριμένη στιγμή μεταστροφής;

Α.Μπλούμ: Αυτό έγινε σε διάφορα στάδια. Μέχρι τα μέσα της εφηβικής μου ηλικίας ήμουνα ένας άπιστος και επιθετικά αντιεκκλησιαστικός. Δεν γνώριζα το Θεό, δεν νοιαζόμουνα γι’ Αυτόν και μισούσα καθετί σχετικό με την ιδέα του Θεού.

Τ.Ο.: Και όλα αυτά, παρά τα «πιστεύω» του πατέρα σας;

Α.Μπλούμ: Ναι, γιατί μέχρι τα δεκαπέντε μου χρόνια η ζωή μας ήταν πολύ δύσκολη. Δεν ζούσαμε όλοι κάτω από την ίδια στέγη. Εγώ ήμουνα εσωτερικός σε ένα σχολείο που ήταν πολύ αυστηρό, βίαιο θα έλεγα. Όλα τα μέλη της οικογένειας μου ζούσαν σε διαφορετικά σημεία του Παρισιού. Μόνο όταν έγινα περίπου δεκατεσσάρων χρόνων συγκεντρωθήκαμε όλοι κάτω από την ίδια στέγη και αυτό ήταν μια πραγματική ευτυχία, μια ευλογία. Ήταν κάπως ασυνήθιστο να σκεφτεί κανείς ότι, σε κάποιο σπίτι μιας συνοικίας του Παρισιού, μπορούσε να βρει μια τέλεια ευτυχία, και όμως αυτό συνέβαινε. Τότε για πρώτη φορά, μετά την επανάσταση, αποκτούσαμε σπίτι.

Τό νόημα τῆς ζωῆς............(Anthony Bloom -Metropolitan of Sourozh).

(Ὁ Τιμόθεος Οὐίλσον εἶχε συνέντευξη μὲ τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη τοῦ Σουρὸζ κ. Ἀντώνιο Μπλούμ, ἀπόσπασμα τῆς ὁποίας δημοσιεύουμε πιό κάτω)



Τ.Ο.:Πότε γίνατε Χριστιανός; Ὑπῆρξε στὴ ζωὴ σας καμιὰ συγκεκριμένη στιγμὴ μεταστροφῆς;

Α.Μπλούμ: Αὐτὸ ἔγινε σὲ διάφορα στάδια. Μέχρι τὰ μέσα τῆς ἐφηβικῆς μου ἡλικίας ἤμουνα ἕνας ἄπιστος καὶ ἐπιθετικὰ ἀντιεκκλησιαστικός. Δὲν γνώριζα τὸ Θεό, δὲν νοιαζόμουνα γι’ Αὐτὸν καὶ μισοῦσα καθετὶ σχετικὸ μὲ τὴν ἰδέα τοῦ Θεοῦ.

Τ.Ο.: Καὶ ὅλα αὐτά, παρὰ τὰ «πιστεύω» τοῦ πατέρα σας;

Α.Μπλούμ: Ναί, γιατί μέχρι τὰ δεκαπέντε μου χρόνια ἡ ζωὴ μας ἦταν πολὺ δύσκολη. Δὲν ζούσαμε ὅλοι κάτω ἀπὸ τὴν ἴδια στέγη. Ἐγὼ ἤμουνα ἐσωτερικὸς σὲ ἕνα σχολεῖο ποὺ ἦταν πολὺ αὐστηρό, βίαιο θὰ ἔλεγα. Ὅλα τὰ μέλη τῆς οἰκογένειάς μου ζοῦσαν σὲ διαφορετικὰ σημεῖα τοῦ Παρισιοῦ. Μόνο ὅταν ἔγινα περίπου δεκατεσσάρων χρόνων συγκεντρωθήκαμε ὅλοι κάτω ἀπὸ τὴν ἴδια στέγη καὶ αὐτὸ ἦταν μία πραγματικὴ εὐτυχία, μία εὐλογία. Ἦταν κάπως ἀσυνήθιστο νὰ σκεφτεῖ κανεὶς ὅτι, σὲ κάποιο σπίτι μιᾶς συνοικίας τοῦ Παρισιοῦ, μποροῦσε νὰ βρεῖ μιά τέλεια εὐτυχία, καὶ ὅμως αὐτὸ συνέβαινε. Τότε γιὰ πρώτη φορά, μετὰ τὴν ἐπανάσταση, ἀποκτούσαμε σπίτι.

Πρέπει ὅμως νὰ πῶ πώς, πρὶν ἀπὸ ὅλα αὐτά, συνέβηκε κάτι ποὺ μὲ εἶχε προβληματίσει πάρα πολύ. Ἤμουνα περίπου ἕντεκα χρόνων, ὅταν μὲ ἔστειλαν σὲ μία κατασκήνωση ἀγοριῶν. Ἐκεῖ συνάντησα ἕναν ἱερέα ποὺ θὰ ἦταν περίπου τριάντα χρόνων. Κάτι ἀπ’ αὐτὸν τὸν ἄνθρωπό μοῦ τράβηξε τὴν προσοχή. Εἶχε ἀγάπη ποὺ τὴν σκορποῦσε στὸν καθένα ἀπό μᾶς. Αὐτὴ δὲ ἡ ἀγάπη του δὲν εἶχε σχέση μὲ τὸ ἂν εἴμαστε καλοί, καὶ δὲν ἄλλαζε ὅταν εἴμαστε κακοί. Μποροῦσε νὰ μᾶς ἀγαπάει χωρὶς προϋποθέσεις. Ποτὲ πρὶν στὴ ζωή μου δὲν εἶχα συναντήσει κάτι τέτοιο. Εἶχα φίλους ποὺ μ’ ἀγαποῦσαν στὸ σπίτι, ἀλλὰ αὐτὸ τὸ ἔβρισκα φυσικό. Τέτοιο εἶδος ἀγάπης δὲν εἶχα συναντήσει ποτέ. Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη δὲν προσπάθησα νὰ δώσω καμιὰ ἐξήγηση σ’ αὐτό. Ἁπλὰ βρῆκα σ’ αὐτὸν τὸν ἄνθρωπο κάτι ποὺ μὲ προβλημάτιζε καὶ ταυτόχρονά μοῦ ἄρεσε πολύ. Μόνο μετὰ ἀπὸ χρόνια, ὅταν πιὰ ἦρθα σὲ ἐπαφὴ μὲ τὸ Εὐαγγέλιο, σκέφτηκα πὼς αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος, ἀγαποῦσε μὲ μία ἀγάπη ποὺ ἦταν πέρα ἀπὸ τὸν ἴδιο. Δηλαδὴ μοιραζόταν μαζί μας τὴ θεία ἀγάπη. Ἤ, ἂν προτιμᾶτε, ἡ ἀγάπη ἦταν τόσο βαθιὰ καὶ πλατιά, μὲ τέτοια ἀνοίγματα ὥστε, μποροῦσε νὰ ἀγκαλιάσει ὅλους μας, εἴτε μέσα ἀπὸ τὸν πόνο εἴτε μέσα ἀπὸ τὴ χαρά, ἀλλὰ πάντα μέσα στὴν ἴδια καὶ μοναδικὴ ἀγάπη. Αὐτὴ ἡ ἐμπειρία, νομίζω, ἦταν ἡ πρώτη βαθιὰ πνευματικὴ ἐμπειρία ποὺ εἶχα.

Τ.Ο.: Τί ἔγινε μετὰ ἀπὸ αὐτό;

Α.Μπλούμ: Τίποτε. Γύρισα στὸ σχολεῖο ὅπου ἤμουνα ἐσωτερικὸς καὶ ὅλα συνεχίστηκαν ὅπως πρίν, μέχρι τὴν στιγμὴ ποὺ βρεθήκαμε ὅλοι κάτω ἀπὸ τὴν ἴδια στέγη. Ζώντας μὲ τὴν οἰκογένειά μου, ὅπως εἶπα, γεύτηκα τὴν πλήρη εὐτυχία, ἀλλὰ τότε συνέβηκε κάτι τὸ τελείως ἀπροσδόκητο. Ξαφνικὰ ἀνακάλυψα ὅτι ἡ εὐτυχία, ἂν δὲν ἔχει κάποιο σκοπό, γίνεται ἀνυπόφορη. Δὲν μποροῦσα, λοιπόν, νὰ δεχτῶ μία ἄσκοπη εὐτυχία. Γιὰ νὰ ξεπεράσεις τὶς δυσκολίες καὶ νὰ ὑποφέρεις τὰ βάσανα ἀποβλέπεις σὲ κάτι ποὺ εἶναι πέρα ἀπὸ αὐτά. Ἐγὼ ὅμως δὲν ἔβρισκα κάποιο νόημα, οὔτε πίστευα σὲ κάτι, γι’ αὐτὸ ἡ εὐτυχία μοῦ φαινόταν ἀνούσια. Ἔτσι ἀποφάσισα πὼς ἔπρεπε νὰ δώσω στὸν ἑαυτό μου μία προθεσμία- ἕνα χρόνο τουλάχιστο – νὰ ἀνακαλύψει ἂν ἡ ζωὴ εἶχε ἡ ὄχι κάποιο νόημα. Ἂν στὸ διάστημα αὐτοῦ τοῦ χρόνου δὲν θὰ ἔβρισκα κανένα νόημα ζωῆς, εἶχα ἀποφασίσει νὰ μὴ συνεχίσω νὰ ζῶ, νὰ αὐτοκτονήσω.

Τ.Ο.: Καὶ πῶς βγήκατε ἀπὸ αὐτὴν τὴν κατάσταση τῆς ἄσκοπης εὐτυχίας;

Α.Μπλούμ: Ἄρχισα νὰ ψάχνω γιὰ κάποιο ἄλλο νόημα ζωῆς πέρα ἀπὸ κεῖνο ποὺ μποροῦσα νὰ βρῶ μέσα στὶς σκοπιμότητες. Τὸ νὰ σπουδάζει κανεὶς νὰ γίνει χρήσιμος στὴ ζωὴ ἦταν κάτι ποὺ δὲν μὲ συγκινοῦσε καθόλου. Ὅλη ἡ ζωή μου μέχρι τώρα εἶχε συγκεντρωθεῖ σὲ ἄμεσους σκοποὺς καὶ ξαφνικὰ ὅλα αὐτὰ βρέθηκαν ἄδεια, χωρὶς κανένα νόημα. Ἔνιωσα μέσα μου κάτι τὸ δραματικὸ καὶ καθετὶ γύρω μου μοῦ φαινόταν μικρὸ καὶ ἀνόητο.

Γιατί ευλογούνται τα σταφύλια την Εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος;

Γ.Σκαλτσή.Καθηγητού Α.Π.Θ-Απόσπασμα

….Η ΕΥΛΟΓΙΑ τῶν σταφυλιῶν κατὰ τὴ Μεταμόρφωση κατανοεῖται μέσα ἀπὸ τὶς θεολογικές, ἀνθρωπολογικὲς καὶ κοσμολογικὲς διαστάσεις τῆς ἑορτῆς αὐτῆς.
῾Ο Κύριος «ἡμέρας ἓξ» ἢ «ὡσεὶ ἡμέρας ὀκτώ», μετὰ τὴν πρόρρηση τοῦ Πάθους Του,«εἰς ὄρος ὑψηλόν… μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν (Πέτρου, ᾿Ιακώβου καὶ ᾿Ιωάννου), καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἢλιος,τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο λευκὰ ὡς τὸ φῶς».
Αὐτὸς εἶναι ὁ Δημιουργὸς τοῦ κόσμου,ἀλλὰ καὶ ὁ κυρίαρχος τῶν ἐσχάτων. Αὐτὸς εἶναι ἡ ἄμπελος «ἐν οὐρανοῖς μὲν ἔχουσα τὴν ρίζαν, ἐπὶ γῆς δὲ τὰ κλήματα·ἄμπελος κλαδευομένη τὸ σῶμα, ἀλλ᾿ οὐ τὴν ρίζαν· ἄμπελος μετὰ τρίτην ἡμέραν τοῦ κλαδευθῆναι βλαστάνουσα τὸν βότρυντῆς ἀναστάσεως».

Το Όρος Θαβώρ (Μεταμόρφωση Σωτηρος).mp4

Το νόημα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού και η σημασία στην ζωή των ανθρώπων Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ.κ.Ιεροθέου

Η Μεταμόρφωση του Χριστού επάνω στο όρος Θαβώρ έγινε λίγο προ του Πάθους Του, και συγκεκριμένα σαράντα ημέρες πριν πάθη και σταυρωθή. Άλλωστε, ο σκοπός της Μεταμορφώσεως ήταν να στηριχθούν οι Μαθητές στην πίστη ότι αυτός είναι ο Υιός του Θεού και να μη κλονισθούν για όσα θα έβλεπαν τις ημέρες εκείνες.
Στα τροπάρια της Εκκλησίας φαίνεται αυτή η αλήθεια. Σε ένα ψάλλουμε: "Πρό του τιμίου σταυρού σου και του πάθους, λαβών ούς προέκρινας των ιερών μαθητών προς το Θαβώριον Δέσποτα, ανήλθες όρος". Και στο Κοντάκιο της εορτής λέγεται: "...ίνα όταν σε ίδωσιν σταυρούμενον το μεν πάθος νοήσωσιν εκούσιον τω δε κόσμω κηρύξωσιν ότι συ υπάρχεις αληθώς του Πατρός το απαύγασμα".

Επομένως, κανονικά η Μεταμόρφωση του Χριστού έπρεπε να εορτάζεται τον μήνα Μάρτιο, ανάλογα με το πότε εορτάζεται κάθε χρόνο το Πάσχα. Επειδή, όμως, ο χρόνος αυτός συμπίπτει με την περίοδο της Τεσσαρακοστής και δεν θα μπορούσε να εορτασθή πανηγυρικά, γι’ αυτό η εορτή μεταφέρθηκε την 6η Αυγούστου. Η ημερομηνία αυτή δεν είναι τυχαία, αφού προηγείται σαράντα ημέρες από την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου), η οποία είναι σαν την Μ. Παρασκευή. Τα γεγονότα της εορτής διασώζονται και από τους τρεις λεγομένους συνοπτικούς Ευαγγελιστές, γιατί η Μεταμόρφωση αποτελεί κεντρικό γεγονός στην ζωή του Χριστού και περικλείει πολλά θεολογικά μηνύματα. (Ματθ. ιζ', 1-8, Μάρκ. θ', 2-8, Λουκ. θ', 28-36).

α'. Υπάρχουν πολλά γεγονότα μεταμορφώσεως

Η Μεταμόρφωση του Χριστού αποτελεί ένα κορυφαίο γεγονός στην ζωή των Μαθητών, που έχει σχέση με την Πεντηκοστή, αφού πρόκειται για μεγάλη εμπειρία του Θεού. Βέβαια, υπάρχει διαφορά μεταξύ της Μεταμορφώσεως και της Πεντηκοστής, από την άποψη ότι οι Μαθητές κατά την Μεταμόρφωση δεν ήταν ακόμη μέλη του θεωθέντος Σώματος του Χριστού, όπως έγιναν την ημέρα της Πεντηκοστής.

Ωστόσο, υπάρχουν και άλλα γεγονότα στην ζωή του Χριστού που συνιστούν μια μεταμόρφωση, αφού οι Μαθητές αξιώθηκαν να δούν μερικές ακτίνες της θεότητος του Χριστού. Θα παρατεθούν δύο από αυτά τα γεγονότα.

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος 6 Αυγούστου Γεώργιος Ι. Μαντζαρίδης, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.ΠΕΜΤΟΥΣΙΑ

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος έχει κεντρική θέση στην Ορθόδοξη Εκκλησία και Θεολογία. Είναι το γεγονός που αποκαλύπτει την δόξα της Εκκλησίας και των πιστών. Είναι η μαρτυρία της νέας καταστάσεως που εισάγεται με την έλευση του Χριστού στην ιστορία.

Κατά την Μεταμόρφωση, ο Χριστός φανερώνει μέσα από την ανθρώπινη φύση Του την άκτιστη δόξα της θεότητός Του. Ταυτόχρονα προσλαμβάνει στην άκτιστη θεϊκή δόξα τους ανθρώπους που τον περιβάλλουν.

Ο Μωϋσής και ο Ηλίας μετέχουν στην ίδια λαμπρότητα με τον Χριστό. Η μόνη διαφορά είναι ότι ο Χριστός αποτελεί την πηγή, ενώ αυτοί τους δέκτες της θείας λαμπρότητας. Ο λόγος για τον οποίο μεταμορφώθηκε ο Χριστός ενώπιον των Μαθητών, ήταν η προσέγγιση της ημέρας της Σταυρώσεώς Του: «῞Ινα ὅταν σὲ ἴδωσι σταυρούμενον, τὸ μὲν πάθος νοήσωσιν ἑκούσιον» .

Με την Μεταμόρφωση ο Χριστός από την μια μεριά βεβαιώνει την θεότητά Του, που λίγο νωρίτερα είχαν ομολογήσει οι Μαθητές με το στόμα του Αποστόλου Πέτρου, ενώ από την άλλη προσφέρει μια πρώτη εμπειρία της ελεύσεως της Βασιλείας Του. Ο εορτασμός της Μεταμορφώσεως στις 6 Αυγούστου δεν μας βοηθεί ίσως να θυμηθούμε τον άμεσο σύνδεσμό της με τον Σταυρό του Χριστού. Μόνο αν σκεφθούμε ότι μετά μερικές εβδομάδες, στις 14 Σεπτεμβρίου, γιορτάζεται η Παγκόσμιος Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού, που θυμίζει την Μ. Παρασκευή, βρίσκουμε την ιστορική συνάφεια της Εορτής.

Ως ιστορικό δηλαδή γεγονός, η Μεταμόρφωση πραγματοποιήθηκε λίγες εβδομάδες πριν το Πάθος. Στο εκκλησιαστικό εορτολόγιο θα είχε από ιστορική σκοπιά την θέση της λίγες εβδομάδες πριν το Πάσχα· ίσως τόσες, όσες την χωρίζουν τώρα από την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Και δεν πρέπει να θεωρείται τυχαίο ότι στην θέση αυτὴ τοποθέτησε η Εκκλησία μας μιαν άλλη εορτή· την εορτή του θεολόγου του Θαβωρείου Φωτός, του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Έτσι η δεύτερη Κυριακή της Μ. Τεσσαρακοστής, πέντε εβδομάδες πριν το Πάσχα, είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά.

Ομιλία στη Μεταμόρφωση του Κυρίου -2 Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας- πεμτουσια

Όμως πρέπει και κάτι άλλο να σκεφτούμε. Επειδή ο κόσμος που παρακολουθούσε τα κηρύγματα του Χριστού, έλεγαν άλλοι πως είναι ο Ηλίας, άλλοι πως ο Ιερεμίας ή κάποιος από τους υπόλοιπους προφήτες, κάλεσε στη βουνοκορφή της μεταμόρφωσής του ο Χριστός τους κορυφαίους, ώστε να γίνει ξεκάθαρη διάκριση ανά­μεσα στους δούλους και του αφέντη.

Κι ακόμα είναι σκόπιμο να εκθέσουμε και μια άλλη ερμηνεία. Οι  Εβραίοι συνεχώς κατηγορούσαν τον Κύ­ριο ότι παραβαίνει το νόμο, και τον υπολόγιζαν ως υβριστή του Θεού και σφετεριστή δόξας που δεν του ανήκε, εκείνης του Θεού-Πατρός, κι έλεγαν “Ούτος ουκ έστιν εκ του Θεού, ότι το Σάββατον ου τηρεί” (Ιω. 9,16) ή “Περί καλού έργου ου λιθάζομέν σε, αλλά περί βλα­σφημίας, και ότι, άνθρωπος ων, ποιείς σεαυτόν Θεόν” (Ιω. 10,33). Συγκαλεί, λοιπόν, στο πλευρό του τον Μωυ­σή και τον Ηλία, δύο άνδρες που διακρίθηκαν στο δια­φέντεμα των δικαιωμάτων του Θεού, για να αποδειχθεί ότι οι κατηγορίες και για τα δύο εγκλήματα πηγάζουν μό­νο από κακή πρόθεση· κι ακόμα ότι είναι ανεύθυνος και για τα δύο, μια και όσα ενεργεί ούτε παράβαση του νό­μου συνιστούν, ούτε σφετερισμό ανάρμοστης δόξας αποτελεί ο ισχυρισμός του ότι είναι ισότιμος με τον Πατέ­ρα. Γιατί ο Μωυσής ήταν εκείνος που παρέδωσε το νό­μο, και μπορούσαν να αντιληφθούν οι Ιουδαίοι πως δε θα παρέβλεπε την, καθώς νόμιζαν, παράβασή του. Κι ο Ηλίας πάλι αγωνίστηκε για την επικράτηση της δόξας του Θεού, και δε θα παρίστατο και δε θα υπάκουε σ’ έναν αντίθεο που ονόμαζε τον εαυτό του ισότιμο Θεό, χωρίς να είναι αυτό που ισχυριζόταν και χωρίς να του ταιριάζει αυτό που έκανε.

Είναι και μια άλλη αιτία που σ’ αυτή τη συνάφεια πρέ­πει να ειπωθεί. Ο Χριστός μεταμορφώθηκε έτσι για να πληροφορηθούν όλοι ότι εξουσιάζει εξίσου τη ζωή και το θάνατο. Γι’ αυτό είναι που φέρνει και το ζωντανό, τον Ηλία που ξέρουμε ότι ανελήφθη, και το νεκρό, τον Μω­υσή. Άλλωστε οι δύο άνδρες που εμφανίστηκαν δεν έμειναν σιωπηλοί, σαν φαντάσματα, αλλά μιλούσαν μεταξύ τους για την ένδοξη πορεία του Χριστού στην Ιερουσαλήμ, δηλαδή για το πάθος, το σταυρικό θάνατο και την ανάστασή του.

Σύμφωνα με την ευαγγελική περιγραφή οι μακάριοι μαθητές, όση ώρα ο Χριστός ήταν αφοσιωμένος στην προσευχή, νύσταξαν και τους πήρε ο ύπνος — πόση συγκατάβαση στις ανθρώπινες ανάγκες. Υστέρα, όμως, ξύπνησαν και παρακολούθησαν τη σεβάσμια και παρά­δοξη μεταμόρφωση του Κυρίου. Ο θεσπέσιος Πέτρος νόμισε τότε πως έφτασε ίσως η ώρα της επικράτησης της βασιλείας του Θεού, και εκδηλώνοντας την προτί­μησή του για διαμονή πάνω στα βουνά την ώρα της συντέλειας του κόσμου, προτείνει, χωρίς να καταλαβαί­νει τις συνέπειες, να στηθούν τρείς σκηνές. Αλλά δεν είχε φτάσει η στιγμή της ολοκλήρωσης του κύκλου των αιώνων, κι ούτε ήταν η κατάλληλη ώρα να απολαύσουν οι διαλεχτοί τη συμμετοχή τους στην επαγγελμένη ελπί­δα. Άλλωστε ο Παύλος λέει· “Ος μετασχηματίσει το σώμα της ταπεινώσεως ημών, εις το γενέσθαι αυτό σύμμορφον τω σώματι της δόξης αυτού” (Φιλιππ. 3,21), δη­λαδή του Χριστού. Μια όμως και η πορεία του θεϊκού σχεδίου για τη λύτρωση του ανθρώπου βρισκόταν ακόμα στην αρχή της και καθόλου δεν είχε ολοκληρωθεί, πώς θα ’ταν δυνατό ο Χριστός που ήρθε στη γη εξαιτίας της αγάπης του προς τον κόσμο, να έχει σταματήσει να θέλει να θυσιαστεί για χάρη του; Γιατί έσωσε ολόκληρη την ανθρωπότητα υπομένοντας το σαρκικό θάνατο και παράλληλα καταργώντας τον με την ανάσταση από τους νεκρούς. Είναι ολοφάνερο, λοιπόν, ότι ο Πέτρος δεν είχε ακριβή συνείδηση αυτού που είπε.

Ο Χριστός Μεταμορφώνεται και μεταμορφώνει! Βασίλειος Γκρίλλας, Θεολόγος, ΜΑ Θεολογίας

Πηγή:http://sophia-siglitiki.blogspot.gr/

Σήμερα βρέθηκα στο Κοιμητήριο που αναπαύεται ο κατά σάρκα πατέρας μου.

Υπήρχε μια αναστάτωση. Κάποιοι πήραν από τους τάφους όλα τα μπουκάλια με το ελαιόλαδο που ανάβονται τα καντήλια των κεκοιμημένων.

Έγινε ένας διάλογος στη «γειτονιά» των τάφων με τους λοιπούς παρισταμένους. Ανάλυση του περιστατικού ο ένας, «κακιούλες» ο άλλος…. τα γνωστά! Κάποιος δεν μιλούσε καθόλου.

Ένας άλλος τον ρώτησε… «Μα δεν μιλάς;».

Ο Χριστιανός αυτός ανασήκωσε το κεφάλι και είπε: «Τώρα που μας πήραν τα μπουκάλια με το λάδι θα σας παρακαλέσω να φέρνετε ακόμα μεγαλύτερα!!!».

«Γιατί ρε Τάδε» τον ρώτησε κάποιος τρίτος.

Και η απάντηση ήταν:

«Για να βρεθούν άνθρωποι να πάρουν το λάδι από τα μνήματα σημαίνει πως ο κόσμος πεινάει! Βοηθήστε έτσι διακριτικά!».

Η συζήτηση έπαψε με ηρεμία και προβληματισμό.

Με χαμόγελο βρήκαμε μια μπουκάλα λάδι και ανάψαμε από την ίδια όλοι μας τα καντήλια των ανθρώπων μας.

Ήταν η πρώτη φορά που είδα κεκοιμημένους να Κοινωνούν!
Μεγάλη η Πίστη μας!!!

Αν θέλει, ακόμα και το πρόβλημα το κάνει αγιασμό!

Ακόμα και το περίεργο, το κάνει καλό λογισμό.
Ακόμα και τον εγωισμό, τον κάνει Κοινωνία.

Δόξα τω Θεώ!!!

Καθώς δυνάμεθα βλέπουμε και φέτος τον Χριστό να Μεταμορφώνεται και να μεταμορφώνει!»

Η μεταμόρφωση του Χριστού και η σημασία της για μας Βασίλειος Στογιάννος, Καθηγητής Ιστορίας των χρόνων & της Ερμηνείας της Καινής Διαθήκης Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Η Μεταμόρφωση δεν είναι από τις εορτές που το περιεχόμενό τους μπορεί να εξαντληθεί στην ανάμνηση ενός γεγονότος. Η ευρύτητα του εορτασμού είναι ανάλογη και με το θεολογικό και σωτηριολογικό περιεχόμενο της εορτής. Η Εκκλησία έθεσε τη Μεταμόρφωση του Χριστού εορτολογικά στο κέντρο του διαστήματος από το Πάσχα μέχρι τα Χριστούγεννα. Χονδρικά μεσολαβεί περίπου το ίδιο διάστημα -τέσσερις μήνες- ανάμεσα στις τρεις μεγάλες Δεσποτικές εορτές. Η Μεταμόρφωση, μαζί με την Ενανθρώπιση και το Πάσχα, είναι ένας από τους πνευματικούς σταθμούς της ανθρώπινης πορείας μέσα στο χρόνο. Κι αυτό δείχνει πως η Εκκλησία δεν θεώρησε ποτέ τη Μεταμόρφωση ως ένα απλό θαύμα, αλλά ως μία πράξη του Χριστού τής ίδιας σημασίας για την σωτηρία μας με την Ενσάρκωση και την Ανάσταση. Γι’ αυτό πρόταξε την νηστεία, γι’ αυτό περικύκλωσε την κυρία ημέρα της εορτής με προεόρτια και μεθέορτα.

Μια και τόσο μεγάλη είναι η εορτή, καλό θα είναι να μιλήσουμε λίγο για το νόημά της, έτσι που ο εορτασμός μας να έχει μια σωστή θεμελίωση και να μην εξαντλείται στην τήρηση των πατροπαράδοτων εθίμων.

Η Μεταμόρφωση του Χριστού είναι ένα επεισόδιο από την επίγεια δράση του, που έλαβε χώρα λίγο πριν από την πορεία του προς την Ιερουσαλήμ, πορεία που απέληξε στο Πάθος και την Ανάσταση. Μαζί με την Βάπτιση έχει κοινή την αποκάλυψη της αγίας Τριάδος. Μαζί με την Ανάσταση έχει κοινή την αποκάλυψη της δόξας του Θεού. Μαζί με την Πεντηκοστή έχει κοινή την δημιουργική επενέργεια του Παρακλήτου.

Είναι αποκάλυψη του Θεού προς τον άνθρωπο η Μεταμόρφωση, που βοηθά στη σωτηρία μας με τη σωστή θεογνωσία και ανθρωπογνωσία που παρέχει. Αποκαλύπτεται σ’ αυτήν ποιός είναι ο Χριστός, αλλά συγχρόνως και ποιός είναι ο άνθρωπος και που βαδίζει η ιστορία μας. Αυτά τα τρία σημεία θα δούμε στη συνέχεια -χωρίς φυσικά και να εξαντλούμε το νόημά της.

Μας δείχνει η Μεταμόρφωση ποιoς είναι ο Χριστός. Πολλοί σύγχρονοί μας έχουν για τον Χριστό την πλανεμένη αντίληψη πως είναι ένας μεγάλος δάσκαλος ή ένας ηθικολόγος. Η Μεταμόρφωσή του όμως αποκαλύπτει ότι είναι Υιός του Θεού. Η αλλαγή της μορφής του, το θεϊκό άκτιστο φως που το περιτριγύρισε, η ουράνια φωνή του Πατρός που μαρτύρησε για τη θεϊκή του φύση, όλα δείχνουν ότι είναι Θεός. Μπορεί να έζησε ανάμεσά μας με την μορφή δούλου, μπορεί από αγάπη για μας να υπέμεινε το σταυρικό θάνατο, δεν παύει όμως ούτε στιγμή να είναι ο Λόγος του Θεού που ενανθρώπησε, δίδαξε, έπαθε και αναστήθηκε από απέραντη αγάπη για το πλάσμα του, τον άνθρωπο. Επειδή είναι Θεός, γι’ αυτό είναι και σωτήρας μας. Επειδή είναι Θεός, γι’ αυτό τα λόγια του και η ζωή του είναι δεσμευτικά για τους πιστούς. Επειδή είναι Θεός, γι’ αυτό η ζωή και το έργο του είναι το κέντρο της πίστεώς μας.

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Χρειάζεται διάκριση στον πνευματικό αγώνα.

Ὅταν ὁ πονηρὸς διάβολος γνωρίζῃ ὅτι βαδίζουμε σωστὰ στὴν ὁδὸ τῆς ἀρετῆς, μὲ ζωντανὲς ἐπιθυμίες καὶ σωστὰ τοποθετημένες καὶ μὲ τάξι, ἀπὸ τὶς ὁποῖες δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς ἀποσπάση μὲ φανερὲς ἀπάτες, τότε μεταμφιέζεται σὲ ἄγγελο φωτὸς καὶ μὲ φιλικοὺς λογισμοὺς καὶ μὲ ρητὰ τῶν θείων Γραφῶν καὶ μὲ παραδείγματα τῶν ἁγίων, μᾶς παρακινεῖ, εὐκαίρως ἀκαίρως, νὰ βαδίσουμε ἀδιάκριτα στὸ ὕψος τῆς τελειότητος, γιὰ νὰ μᾶς κάνῃ κατόπιν νὰ πέσουμε στὸν γκρεμό.
Ἔτσι μᾶς παρακινεῖ νὰ ταλαιπωροῦμε σκληρὰ τὸ σώμα μας μὲ νηστεῖες, ἐγκράτειες, μαστιγώσεις, χαμαικοιτίες καὶ ἄλλες παρόμοιες θλίψεις, ἢ γιὰ νὰ ὑπερηφανευθοῦμε νομίζοντας ὅτι κατωρθώσαμε μεγάλα πράγματα ἢ γιὰ νὰ μᾶς συμβῇ κάποια ἀσθένεια καὶ νὰ μὴν μποροῦμε νὰ κάνουμε καλὰ ἔργα, ἢ ἀπὸ τὸν κόπο καὶ τὴν ἄσκησι νὰ ἀηδιάσουμε καὶ νὰ συγχαθοῦμε τὶς πνευματικὲς ἀσκήσεις· καὶ ἔτσι σιγὰ σιγά, ἀφοῦ κρυώσουμε γιὰ τὸ καλό, νὰ πέσουμε μὲ περισσότερη ἐπιθυμία ἀπὸ πρὶν στὶς ἐπίγειες ἡδονὲς καὶ ξεφαντώματα.

Η πνευματική άνοδος δεν είναι ακίνδυνος!

Η μετά του Θεού ένωσις είναι μυστήριον, το όποιον τελειούται εν τοις ανθρωπίνοις προσώποις.

Η χάρις ως φως αρχή της φανερώσεως δεν δύναται να παραμείνη αόρατος εν ημίν. Δεν είναι δυνατόν να μη αισθανθώμεν τον Θεόν, εάν η φύσις ημών είναι πνευματικώς υγιής. Η αναισθησία εν τη πνευματική ζωή είναι μία κατάστασις ανώμαλος. Πρέπει να δυνάμεθα να αναγνωρίζωμεν τας ατομικάς καταστάσεις και να κρίνωμεν τα φαινόμενα της μυστικής ζωής.
Δια τον λόγον αυτόν ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ αρχίζει τας πνευματικάς του διδασκαλίας δια των λόγων: «ο Θεός είναι πυρ, το οποίον αναζωογονεί και καταφλέγει τας καρδίας. Εάν αισθανθώμεν εις τας καρδίας ημών το εκ του δαίμονος προερχόμενον ψύχος διότι ο δαίμων είναι ψυχρός ας επικαλεσθώμεν τον Κύριον και Αυτός θα έλθη και θα αναζωπύρωση την καρδίαν ημών δια της προς Αυτόν και προς τον πλησίον αγάπης. Και προ της θερμότητος του ιδικού Του προσώπου το ψύχος του εχθρού θα διαλυθή».
Η χάρις θα γίνη γνωστή ως η χαρά, η ειρήνη, η εσωτερική θερμότης, ως το φως.
Αι καταστάσεις ακηδίας, της «μυστικής νυκτός», δεν έχουν την αυτήν έννοιαν εις την πνευματικότητα της Ανατολικής και της Δυτικής Εκκλησίας.
Εν πρόσωπον το οποίον έρχεται ολονέν εις στενωτέραν ένωσιν μετά του Θεού, δεν δύναται να μείνη εκτός του φωτός. Εάν ευρίσκεται βεβυθισμένον εις τα σκότη, είναι διότι η φύσις του ημαυρώθη υπό τινός αμαρτίας, η διότι ο Θεός δοκιμάζει αυτό, δια να αύξηση έτι περισσότερον τον ζήλον του.
Αι καταστάσεις αύται παρέρχονται δια της υπακοής και της ταπεινοφροσύνης εις τας όποιας ο Θεός άπαντα φανερούμενος εκ νέου εις την ψυχήν, μεταδίδων το φως Του εις τον άνθρωπον, τον οποίον επ' ολίγον είχεν εγκαλείψει.
Η ακηδία είναι μία νοσηρά κατάστασις, η οποία δεν πρέπει να είναι διαρκής· ουδέποτε εθεωρήθη υπό των ασκητικών και μυστικών συγγραφέων της ανατολικής παραδόσεως ως απαραίτητος και κανονικός σταθμός της οδού προς την ένωσιν. Εις την οδόν ταύτην είναι εν σύνηθες δυστύχημα, πάντοτε όμως έπίφοβον.
Αποτέλεσμα της ακηδίας είναι η λύπη, η ανία, η ψύξις της καρδίας, η οποία δημιουργεί την αναισθησίαν. Είναι μία δοκιμασία η οποία θέτει τον άνθρωπον εις τα όρια του πνευματικού θανάτου. Διότι η προς την αγιότητα άνοδος, ο άγων δια το θείον φως, δεν είναι ακίνδυνος.
Εκείνοι οι όποιοι αναζητούν το φως, την συνειδητήν εν τω Θεώ ζωήν, διατρέχουν ένα μεγάλον πνευματικόν κίνδυνον, αλλά ο Θεός δεν τους αφήνει να πλανώνται εις τα σκότη.

Άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος: Περί των οχτώ λογισμών της κακίας Άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος

Περί των οχτώ λογισμών της κακίας

Άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος

Φιλοκαλία τόμος Α'

Σύντομη βιογραφία

Ο όσιος πατέρας μας Κασσιανός ο Ρωμαίος ζούσε όταν βασίλευε ο Θεοδόσιος ο Μικρός, γύρω στο έτος 451 μ.Χ. Από τα έργα τα οποία έγραψε, συμπεριλήφθηκαν εδώ ο λόγος «Περί των οχτώ λογισμών» και ο λόγος «Περί διακρίσεως», γιατί σταλάζουν κάθε λογής ωφέλεια και χάρη. Αυτούς τους λόγους τους αναφέρει και ο σοφότατος Φώτιος, λέγοντας στην 157η ανάγνωσή του τα εξής: «Και ο δεύτερος λόγος προς τον ίδιο (τον Κάστορα δηλαδή) απευθύνεται και επιγράφεται «περί των οχτώ λογισμών», περί γαστριμαργίας, πορνείας, φιλαργυρίας, οργής, λύπης, ακηδίας, κενοδοξίας και υπερηφάνειας. Οι λόγοι αυτοί είναι χρήσιμοι και ωφέλιμοι όσο κανένας άλλος για κείνους που έχουν αναλάβει τον ασκητικό αγώνα... Και τρίτος μικρός λόγος διαβάστηκε... που διδάσκει τι είναι διάκριση και ότι η διάκριση είναι μεγαλύτερη απ' όλες τις αρετές, και από τι γεννιέται αυτή, και ότι κυρίως είναι ουράνια δωρεά κλπ.» Η Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του στις 29 Φεβρουαρίου, βραβεύοντάς τον με τιμές και εγκώμια.

Εισαγωγικά σχόλια

Ο άγιος Ιωάννης Κασσιανός, ο επικαλούμενος Ρωμαίος, ανήκει στη χορεία των ασκητικών συγγραφέων. Αφού μόνασε στα μοναστικά κέντρα της Αιγύπτου, έγινε μαθητής του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου και αργότερα έκτισε μοναστήρι στη Μασσαλία, στο οποίο έγινε ηγούμενος. Έλαβε μέρος στις ακραίες αντιθέσεις μεταξύ Αυγουστίνου και Πελαγίου, υποστηρίζοντας την ορθόδοξη διδασκαλία, κατά την οποία απορρίπτεται εξίσου τόσο ο απόλυτος προορισμός του πρώτου, όσο και η αυτάρκεια της φύσεως του δευτέρου.

Ο άγιος Κασσιανός -του οποίου η μνήμη εορτάζεται στις 29 Φεβρουαρίου- έγραψε αρκετά έργα ασκητικά, από τα οποία οι έκδοτες της Φιλοκαλίας ξεχώρισαν το λόγο «περί των οκτώ της κακίας λογισμών», που απέστειλε στον επίσκοπο Κάστορα, και τον λόγο «περί διακρίσεως», που έστειλε στο ηγούμενο Λεόντιο. Τόσο ο ένας όσο και ο άλλος λόγος είναι πολύ ωφέλιμοι και στάζουν χάρη, κατά τον άγιο Νικόδημο. Πράγματι πρόκειται για συστηματική μελέτη των «οκτώ λογισμών της κακίας», όπου συμπυκνώνονται η εμπειρία των ασκητών αγίων που βίωσαν τις διάφορες φάσεις των ενεργημάτων των παθών αυτών.

Οι «λογισμοί» κατά βάθος αποτελούν τα θανάσιμα λεγόμενα πάθη, όταν, από την μη σωστή χρήση τους, σταδιακά γίνονται έξεις, αποκτούν δύναμη, στερεώνονται στην ψυχή, αναχωνεύονται με τη νοερή ουσία της και μεταβάλλονται σε «σκληρές ουσίες», κατά την έκφραση του αββά Ισαάκ του Σύρου.

Λόγος γιά τόν κανόνα τοῦ κελιοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ

Λόγος γιά τόν κανόνα τοῦ κελιοῦ

Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ

 Ἀπό τό βιβλίο “ΑΣΚΗΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ”

Τόμος γ΄

«Μπές στό ἰδιαίτερο δωμάτιό σου, κλεῖσε τήν πόρτα σου καί προσευχήσου ἐκεῖ κρυφά στόν Πατέρα σου· καί ὁ Πατέρας σου, πού βλέπει τίς κρυφές πράξεις, θά σέ ἀνταμείψει φανερά»1. Νά πῶς ὁρίζει ὁ Χριστός τήν προσευχή στή μόνωση τοῦ κελιοῦ.

Ὁ Κύριος, πού μᾶς πρόσταξε νά προσευχόμαστε στή μόνωση, ἔκανε πολύ συχνά κι Ἐκεῖνος τό ἴδιο στή διάρκεια τῆς ἐπίγειας παρουσίας Του, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ τό Εὐαγγέλιο2. Ὥστόσο, μήν ἔχοντας ποῦ νά γείρει τό κεφάλι3, ἀντί ν᾿ ἀναζητεῖ ἕνα ἥσυχο κελί, συνήθιζε νά καταφεύγει στίς σιωπηλές βουνοκορφές καί στά σκιερά ἀμπέλια.

Πρίν σταυρωθεῖ γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων, ὁ Κύριος προσευχήθηκε ἔξω ἀπό τήν Ἱερουσαλήμ, σ᾿ ἕναν ἀπόμερο τόπο, πού λεγόταν Γεσθημανή4. Ὁ Θεάνθρωπος γονάτισε ἐκεῖ. Ἀπό τόν ἔντονο προσευχητικό ἀγώνα Του ἄφθονος ἱδρώτας, πού γινόταν σάν σταγόνες αἵματος, κυλοῦσε ἀπό τό πρόσωπό Του κι ἔπεφτε στή γῆ5. Στή Γεσθημανή ὑπῆρχαν αἰωνόβια ἐλαιόδενδρα. Τήν ἡμέρα, ὅταν ὁ ἥλιος ἔριχνε τίς ἀκτίνες του στή γῆ, ἐκεῖ ἁπλωνόταν πυκνή σκιά. Τότε, ὅμως, ἦταν νύχτα, ἡ σκοτεινή νύχτα τῆς Παλαιστίνης. Ὁ Κύριος δέν μοιραζόταν μέ κανέναν τήν προσευχή Του.Μακριά Του ἦταν οἱ κοιμισμένοι μαθητές, γύρω Του ἡ κοιμισμένη φύση. Σ᾿ αὐτόν τόν τόπο ἥρθε μέ τό ὁπλισμένο πλῆθος ὁ προδότης. Ὁ Ἰούδας γνώριζε ποῦ καί πότε συνήθιζε νά προσεύχεται ὁ Ἰησοῦς6.

Τό σκοτάδι τῆς νύχτας κρύβει τά ἀντικείμενα ἀπό τά βλέμματα τῶν περιέργων. Ἡ ἡσυχία τῆς νύχτας ἀποτρέπει τόν διασκορπισμό τοῦ νοῦ μέσω τῆς ἀκοῆς. Μέσα στό σκοτάδι καί τήν ἡσυχία μπορεῖ κανείς νά προσευχηθεῖ, προτίμησε τή νύχτα καί τή μόνωση, ὥστε, ἐκτός ἀπό τήν ἐντολή Του γιά τήν προσευχή, νά ἔχουμε καί τό παράδειγμα Του. Μήπως ὁ Ἴδιος χρειαζόταν τήν προσευχή; Ἐνῶ ὡς ἄνθρωπος ἦταν μαζί μας στή γῆ, ὡς Θεός ἦταν ἀχώριστα ἑνωμένος μέ τόν Πατέρα καί τό Πνεῦμα, τά δύο ἄλλα Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἔχοντας μ᾿ Αὐτά ἐνιαία βούληση καί ἐξουσία.

«Μπές στό ἰδιαίτερο δωμάτιό σου, κλεῖσε τήν πόρτα σου καί προσευχήσου ἐκεῖ κρυφά στόν Πατέρα σου». Τήν προσευχή σου ἄς μήν τή γνωρίζει οὔτε τό ἀριστερό σου χέρι7! Ἄς μήν τή γνωρίζει οὔτε φίλος οὔτε συγγενής οὔτε κι ἡ ἴδια ἡ κενοδοξία, πού κατοικεῖ στήν καρδιά σου καί σέ παρακινεῖ νά μιλήσεις, ὑπαινικτικά ἔστω, γιά τήν προσευχητική ἄσκησή σου.Κλεῖσε τήν πόρτα τοῦ κελιοῦ σου στούς ἀνθρώπους, πού ἔρχονται ν᾿ ἁρπάξουν τήν προσευχή σου καί νά σοῦ δώσουν κούφια λόγια. Κλεῖσε τήν πόρτα τοῦ νοῦ σου στίς ἀσήμαντες σκέψεις, πού ἐμφανίζονται γιά νά σέ ἀποσπάσουν ἀπό τήν προσευχή. Κλεῖσε τήν πόρτα τῆς καρδιᾶς σου στά ἁμαρτωλά αἰσθήματα, πού προσπαθοῦν νά σέ ταράξουν καί νά σέ μολύνουν, «καί προσευχήσου ἐκεῖ κρυφά στόν Πατέρα σου».

Ο ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΑΣ ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού

        Στα μέσα του 3^ου μ.Χ. αιώνα εμφανίστηκε στην Εκκλησία μας μια νέα μορφή ζωής, ο μοναχισμός. Βεβαίως η έννοια του μονήρη βίου δεν ήταν άγνωστη στην αρχαία Εκκλησία. Οι περισσότεροι από τους αποστόλους ήταν και παρέμειναν άγαμοι, αφιερωμένοι στην ιεραποστολή της Εκκλησίας. Το ίδιο και ο απόστολος Παύλος, ο οποίος παροτρύνει τους πιστούς, όσοι επιθυμούν, να τον μιμηθούν, ώστε να αφιερωθούν απερίσπαστοι στην διακονία της Εκκλησίας (Α΄Κορ.7,7). Πολλοί πιστοί παρέμειναν «εν παρθενία» μέσα στον κόσμο, στις χριστιανικές κοινότητες. Ζούσαν βίο αυστηρό με εγκράτεια, νηστεία και προσευχή και υπηρετούσαν τους αναξιοπαθούντες συνανθρώπους τους.

Ο απολογητής της αρχαίας Εκκλησίας Αθηναγόρας (2^ος αιών), έγραψε στην περίφημη απολογία του, πως «θα συναντήσεις στις χριστιανικές κοινότητες και άνδρες και γυναίκες οι οποίοι έχουν περάσει τη ζωή τους στην αγαμία, ελπίζοντας πως έτσι καλλίτερα θα ενωθούν με το Θεό». Πολλοί Πατέρες και διδάσκαλοι της αρχαίας Εκκλησίας ήταν επίσης άγαμοι, όπως ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος, ο άγιος Πολύκαρπος Σμύρνης, ο Ωριγένης, και άλλοι.

      Ο αναχωρητισμός εμφανίστηκε στις αρχές του 4^ου μ. Χ. αιώνα, σχεδόν με τη λήξη των φοβερών διωγμών κατά των χριστιανών. Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τον αναχωρητισμό ως μια μορφή διαφορετικού αγώνα με εκείνη των διωγμών. Οι αναχωρητές μοναχοί με την εθελούσια μόνωσή τους ανέλαβαν τον τιτάνιο αγώνα για την κάθαρση του κόσμου από την αμαρτία και το κακό. Ο αναχωρητής μοναχός αναλάμβανε προσωπική πάλη με τον «άρχοντα του κόσμου τούτου» (Ιωάν.12,31), τον διάβολο, και έκανε πράξη την προτροπή του Κυρίου για την εκβολή του από την δημιουργία του Θεού.

      Η μονήρης ζωή των αναχωρητών έγινε  αποδεκτή από την Εκκλησία και κατέστη τρόπος ζωής πολλών πιστών. Οι  αναχωρητές μοναχοί δεν θεωρούσαν ότι αποκόπτονται από το εκκλησιαστικό σώμα, αλλά αντίθετα μέσα στην σωματική τους μόνωση βίωναν δια της προσευχής και της άσκησης το μυστήριο της κοινωνίας της Εκκλησίας. Δεν προσεύχονταν και δεν προσεύχονται τόσο για τον εαυτό τους, όσο για τη σωτηρία του κόσμου. Πολύ γρήγορα αυτή η σωματική μόνωση αντικαταστάθηκε από τη μοναχική κοινοβιακή ζωή, η οποία υπήρξε κανόνας για την Εκκλησία μας. 

Ορθόδοξη ησυχαστική και ασκητική παράδοση

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου "
Τίς δε συγκατάθεσις Θεού μετά ειδώλων; Υμείς γαρ ναός Θεού εστέ ζώντος, καθώς είπεν ο Θεός." (Β΄Κορ.ΣΤ΄23-28)

Κάθε ορθόδοξος χριστιανός είναι μέρος της ορθόδοξης ησυχαστικής και ασκητικής παράδοσης.Για τους μοναχούς λέγεται ότι κάθε μοναχός είναι όλη η ησυχαστική και ασκητική παράδοση. Αν χαθούν όλα τα συγγράμματα της ορθόδοξης ησυχαστικής και ασκητικής παράδοσης, ένας μοναχός είναι σε θέση να τα ξαναγράψει. Δεν είναι ανάγκη λοιπόν να γνωρίζει ο ορθόδοξος χριστιανός , τί είναι η ορθόδοξη ησυχαστική και ασκητική παράδοση για να μιλήσει γι΄ αυτήν. Φτάνει να γνωρίζει τον εαυτό του και να μετέχει της μυστηριακής ζωής της Εκκλησίας. Όταν μας ρωτούν τί είναι ορθόδοξη ησυχαστική και ασκητική παράδοση είναι σαν να μας ρωτούν ποιοι είμαστε ή τί είναι η ζωή μας ή τί είναι Εκκλησία. Η απάντηση είναι "έρχου και ίδε". Όταν ρώτησαν τον άγιο Νείλο, τί είναι θεολογία; απάντησε. Θεολογία είναι να προσεύχεσαι σωστά. Όταν προσεύχεσαι σωστά είσαι θεολόγος. Ο άγιος Πατέρας σωστή προσευχή εννοεί την προσευχή του Ονόματος του Ιησού,την νοερά προσευχή. Στην νοερά προσευχή η προσοχή μας είναι στραμμένη στις λέξεις "Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλό", τις οποίες επαναλαμβάνουμε με το νου μας αδιαλείπτως. Μια φορά ο Άγιος Αντώνιος είδε τις παγίδες του διαβόλου ανοιχτές παντού κι αναρωτήθηκε, ποιος θα σωθεί; Άκουσε τότε μια φωνή να του λέει, πάρε τις παγίδες και κανείς δεν σώζεται. Οι άγιοι, χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα, γνώριζαν ότι μετέχοντας στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας, η σκοτεινή νύχτα μέσα μας γίνεται πιο φωτεινή από μέρα. Όταν είμαστε παιδιά ,από ένα μέχρι εφτά ή οχτώ χρονών, μπαίνουμε σ΄ ένα λαβύρινθο και την υπόλοιπη ζωή μας προσπαθούμε να βγούμε από αυτόν.Αυτό γίνεται γιατί ως παιδιά δεν έχουμε ακριβή αντίληψη των πραγμάτων. Είναι σαν να βλέπουμε αντί τα ίδια τα πράγματα, τις σκιές τους στον τοίχο. Η γάτα μοιάζει με τρομερή τίγρη που μας φοβίζει. Έτσι ο εσωτερικός μας κόσμος γεμίζει στα παιδικά μας χρόνια με τρομερά τέρατα. Η κριτική σκέψη δεν μπορεί να ρίξει φως και να δείξει στον άνθρωπο που φοβάται να κοιτάξει ότι οι φόβοι του είναι αστήρικτοι.

Το πρόβλημα της εξέλιξης της τάξης-Ο ρόλος του μοναχισμού Alexander Schmemann, Η Εκκλησία προσευχόμενη, εισαγωγή στη λειτουργική θεολογία,

 

Για να κατανοήσουμε το μοναδικό ρόλο που έπαιξε ο μοναχισμός στην ιστορία της λατρείας, είναι απαραίτητο πρώτα να θυμηθούμε τη γενική εκκλησιαστική σημασία του μοναχισμού, τη θέση και τη σημασία του κατά την εποχή που εμφανίστηκε. Είναι γνωστό ότι οι απαρχές της μοναστικής κίνησης αναζητούνται σε ποικίλες αιτίες, αλλ' η εποχή που οι μελετητές ενθουσιάζονταν απ' αυτές τις φανταστικές υποθέσεις ευτυχώς έχει περάσει. Η στενή σχέση του βασικού μοναχικού ιδεώδους προς το ιδεώδες και την έναντι του κόσμου στάση της αρχαίας Εκκλησίας, όπως και η προέλευση του αρχαίου μοναχισμού από τον ηθικό και πνευματικό μαξιμαλισμό της εποχής, πριν από τη σύνοδο της Νίκαιας, θα πρέπει να θεωρηθούν σαν δεδομένες και αποδεδειγμένες. Η θεμελιακή αυτή σχέση δεν αποκλείει, φυσικά, ούτε την πρωτοτυπία μερικών μορφών ζωής και ασκητισμού που υιοθέτησε ο μοναχισμός, ούτε τη δυνατότητα εξωτερικών επιδράσεων που ασκήθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της εξέλιξης, ούτε ακόμη τον σωστά ονομαζόμενο πλουραλισμό των μοναχικών "ιδεολογιών", που αφορά το σκοπό και την πορεία αυτής της εξέλιξης. Γενικά υπάρχει μια αναντίλεκτη σχέση προς την αρχαία χριστιανική κλήση ότι "ἑνός ἐστί χρεία" (Λουκ. 10, 42). Κι αυτή ακριβώς η βαθιά σχέση μεταξύ μοναχισμού και πρωτοχριστιανικού κηρύγματος είναι εκείνη που εξηγεί την εξαιρετική και γρήγορη επιτυχία του από τα σχεδόν πρώτα-πρώτα χρόνια της ύπαρξης της Εκκλησίας. Πολύ γρήγορα ο μοναχισμός έγινε ένα είδος κέντρου έλξης στη ζωή της Εκκλησίας, ένας από τους μεγάλους πόλους της εκκλησιαστικής κοινότητας. Φαίνεται πως έχει δίκαιο ο Bouyer ό ταν αναζητεί τη φύση και την επιτυχία του μοναχισμού στον εσχατολογικό του χαρακτήρα, στο ότι, δηλαδή, ενσάρκωνε την εξωκόσμια ουσία του Ευαγγελίου, τη στιγμή μάλιστα που η Εκκλησία κινδύνευε να εκφυλιστεί σε μια "φυσική" τάξη και να ξεχάσει ότι ανήκε στον αιώνα της βασιλείας του Θεού (1). Ο μοναχισμός ξεπρόβαλλε σαν μια σχεδόν ασυνείδητη και ενστικτώδης αντίδραση στην εκκοσμίκευση της Εκκλησίας -όχι μόνο με την έννοια της έκπτωσης των ηθικών της ιδανικών και του πάθους για αγιότητα, αλλά και με την έννοια της εισόδου της, ας το πούμε έτσι, στη "διακονία του κόσμου", του κράτους, της κοινωνίας, των φυσικών αξιών στη διακονία καθενός που (μετά την πτώση της ειδωλολατρίας) περίμενε να πάρει από το χριστιανισμό μια θρησκευτική "επικύρωση" και "καθιέρωση". "Στην κυριολεξία", γράφει ο L . Βο uyer, "ο μοναχισμός δεν έφερε τίποτε το ουσιαστικά καινούριο στην Εκκλησία. Αποτελούσε μόνο έκφραση, με νέα μορφή όπως απαιτούσαν οι περιστάσεις, του εσχατολογικού χαρακτήρα του χριστιανισμού, που τόσο έντονα ζούσαν οι πρώτοι χριστιανοί και του οποίου ενσάρκωση αποτελούσε το μαρτύριο» (2). Εάν στο μοναχισμό η απάρνηση του κόσμου έπαιρνε τέτοιες ριζικές μορφές, ώστε σχεδόν να εξαφανίζεται το αρχικό κοσμικό στοιχείο της χριστιανικής πίστης και μερικές φορές να γίνεται άρνηση των αξιών του κόσμου και του ανθρώπου, αυτό μπορεί να εξηγηθεί, τουλάχιστον μερικώς, από το φόβο εκκοσμίκευσης των μελών της Εκκλησίας. Και είναι δυνατό να υπολογίσουμε την έκταση αυτής της εκκοσμίκευσης, διαβάζοντας τα ομιλητικά κείμενα της βυζαντινής περιόδου που σώθηκαν. Από την άποψη αυτή αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε αυτή την de facto συμφωνία που έγινε μεταξύ εκκλησιαστικής ιεραρχίας και μοναχισμού, που στο Βυζάντιο οδήγησε στον τελικό έλεγχο της Εκκλησίας από τους μοναχούς. Η επίδραση του μοναχισμού στη λειτουργική εξέλιξη αυτής της περιόδου θα πρέπει λοιπόν να εξηγηθεί κάτω από το φως αυτής της βασικής σχέσης μοναχικής κίνησης και νέας θέσης της Εκκλησίας στον κόσμο.

Εκκλησία και ο Μέγας Αντώνιος Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Ο ΜΕΓΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ

1. Δεν είναι αναχρονιστική η συνάφεια. Παρόμοιο διαθρησκειακό και διαχριστιανικό περιβάλλον.

Στο τελευταίο μας άρθρο με τίτλο «Μακράν της οδού των Αγίων Πατέρων η συνάντηση Βαρθολομαίου και πάπα» είχαμε εξαγγείλει ότι θα συνεχίζαμε την έκθεση των εκτιμήσεών μας με βάση τη διαχρονική συνείδηση της Εκκλησίας, όπως αυτή εκφράζεται μέσα στους βίους των Αγίων Πατέρων και διδασκάλων. Επειδή μάλιστα ο Άγιος Σπυρίδων, ο θαυματουργός πολιούχος της Κέρκυρας, έδιωξε τον πάπα μέσα από τον ναό του με ένα εντυπωσιακό θαύμα που έκανε, ενώ οι σημερινοί προκαθήμενοι, τον εισάγουν στους ορθόδοξους ναούς, τον ασπάζονται, τον θυμιάζουν και τον πολυχρονίζουν, σχεδιάσαμε να παρουσιάσουμε αυτό το θαύμα, όπως το διασώζει και το σχολιάζει ο Άγιος Αθανάσιος ο Πάριος, μεγάλος λόγιος και διδάσκαλος του Γένους και μέλος της τριάδος των Αγίων Κολλυβάδων του 18ου αιώνος. Ο σχεδιασμός αυτός και η προτεραιότητα παραμένει, με μία μικρή χρονική παρέκκλιση, λόγω της εορτολογικής συγκυρίας.

Η μνήμη του Μεγάλου Αντωνίου, σε ναό του οποίου στη Θεσσαλονίκη υπηρετούμε με τη χάρη του Θεού και την ευλογία του Αγίου ήδη δεκατρία χρόνια, μας έδωσε την ευκαιρία και πάλι να εντρυφήσουμε στο θαυμάσιο «βίο»   του, πρότυπο από πλευράς γραμματολογικής όλων των μεταγενέστερων «βίων» Αγίων, τον οποίο συνέγραψε ο διατελέσας μαθητής του αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας και στύλος της Ορθοδοξίας, όντως Μέγας Αθανάσιος.

Γέροντας Αιμιλιανός, Προηγούμενος Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας Ο Κανόνας και η προσευχή στη ζωή του μοναχού

Ας προχωρήσωμε σε ένα άλλο στοιχείο, που έχει σχέσι με την εγρήγορσι και την χαρά και είναι ό κανόνας. Αυτό είναι το καθημερινό φαγοπότι του ανθρωπου, στην γλώσσα δε των ασκητικών Πατέρων αποκαλείται «λειτουργία». Όταν οι ασκητικοί Πατέρες ομιλούν περί λειτουργίας, δεν εννοούν την θεία λειτουργία. Αυτήν σπανίως την είχαν. Θεία μετάληψι μπορεί να είχαν συχνότερα, αλλά λειτουργίες είχαν αραιά, και μάλιστα οι ασκηταί. Την καθημερινή τους όμως λειτουργία, δηλαδή τον κανόνα τους δεν τον παρέλειπαν ποτέ, διότι ο κανόνας είναι η ώρα της ιδιαίτερης πάλης με τον Θεόν. Τότε μπορεί κανείς να κερδίζη τον Θεόν ή να τον χάνη. Ο κανόνας είναι ο τρόπος και το ποσόν και το ποιόν της αγρυπνίας του κάθε μοναχού. Προφανώς, δεν εννοούμε τις κοινές αγρυπνίες στον ναό. Εκείνες είναι κάτι άλλο, μία κοινή παράστασις ενώπιον του Θεού. Ο κανόνας είναι η αγρυπνία που κάνομε κάθε ημέρα στο κελλί μας, είναι το μεδούλι της υπάρξεώς μας, το λεπτότερο και το σοβαρώτερο μέρος της μοναστικής ζωής· δείχνει εάν έχωμε Θεόν ή δεν έχωμε, αν έχωμε διάθεσι να τον αποκτήσωμε ή όχι.

Όποιος δεν έχει κανόνα, ασφαλώς αυταπατάται ότι έχει Άγιον Πνεύμα. Δεν υπάρχει Άγιον Πνεύμα «ενεργούν και λαλούν εν ημίν», εφ’ όσον δεν έχομε νυκτερινή ζωή. Και εάν δεν υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για νυκτερινή ζωή, τουλάχιστον πρέπει να υπάρχη ο πόθος και η λαχτάρα να τις δημιουργήσωμε, ώστε κάποτε να έχωμε αυτή την νυκτερινή ζωή. Ο Θεός θα δη τον πόθο και θα μας τον πραγματώση.

Πότε όμως θα κάνωμε τον κανόνα μας και πότε θα αναπαυώμαστε; Υπάρχει μεγάλη ποικιλία ως προς το θέμα της αναπαύσεως. Πολλοί Πατέρες κοιμούνταν λίγο το πρωί, άλλοι λίγο το βράδυ, άλλοι μία ώρα το εικοσιτετράωρο. Άλλοι όμως κοιμούνταν τρεις ώρες, άλλοι έξι ώρες, άλλοι επτά ώρες, ανάλογα με την προσωπική αντοχή και τον τρόπο ζωής τους και με την αγωγή που είχαν λάβει. Το βέβαιο είναι ότι αυτή η λειτουργία φέρνει τον φωτισμό στην ψυχή και την ένωσι με τον Θεόν. Στην αγρυπνία φωτίζεται ο άνθρωπος, καθαρίζεται η διάνοιά του, φεύγουν οι λογισμοί, μένει μόνος του ο νους, οπότε μπορεί να αναπετάννυται, να ανέχεται προς τον Θεόν, να τον χαίρεται, να τον αγαπά, να τον γνωρίζη, διότι είναι πλέον ο Θεός του και όχι κάποιος άγνωστος Θεός. Βεβαίως, όσο άγνωστος και να είναι ο Θεός μας, δεν θα εγκαταλείψωμε την αγρυπνία μας. Θα κουρασθούμε, θα ταλαιπωρηθούμε, για να ζήσωμε μαζί του.

Εάν οι αρχαίοι Αθηναίοι είχαν βωμό αφιερωμένο «τω αγνώστω Θεώ», πόσο μάλλον έχομε εμείς. Για να λέμε την αλήθεια, για τους πιο πολλούς ανθρώπους ο Θεός είναι άγνωστος, πέρα από τα σύννεφα, μέσα στον γνόφο. Είναι ένας Θεός που δεν τον ζούμε, δεν τον νοιώθομε, δεν τον ξέρομε. Γι’ αυτό ακριβώς και η πνευματική μας ζωή είναι δύσκολη. Γι’ αυτό και δεν μπορούμε να αδολεσχούμε στην αγρυπνία μας, γι’ αυτό δεν μπορούμε να καθίσωμε περιορισμένοι στην λατρεία. Δεν νοιώθομε τον Θεόν, δεν τον ξέρομε, δεν τον αγαπούμε, ο Θεός δεν μας συγκινεί, δεν σημαίνει τίποτε για μας. Η προσευχή και η αγρυπνία των περισσοτέρων ανθρώπων, καμιά φορά και των μοναχών, είναι ένα πηχτό σκοτάδι.

Παρ’ όλα αυτά, ο φωτισμός της ψυχής και η ένωσις με τον Θεόν, δηλαδή η οικειοποίησις του προσωπικού Θεού γίνεται κατ’ αυτές τις ώρες. Είναι σκληρές ώρες, επειδή είμαστε χωρίς Θεόν και καλούμεθα να τον αποκτήσωμε. Ο Θεός όμως υπάρχει. Ξέρομε ότι ο Θεός είναι στο είναι μας, στην ατμόσφαιρα, στο μοναστήρι, είναι πανταχού παρών. Εν τούτοις, εμείς ζούμε ως «άθεοι εν τω κόσμω», δεν διαφέρομε ούτε από τους αμαρτωλούς ούτε από τους τελώνες ούτε από τις πόρνες ούτε από τους εγκληματίες. Μπορεί να έχωμε «άπασαν την δικαιοσύνην», αλλά το θέμα είναι: έχω προσωπικόν Θεόν εγώ; υπηρετώ τον Θεόν; τον είδα; τον κατάλαβα; με φώτισε εμένα ο Θεός; Όχι τί μου είπε στο όνειρό μου, στο όνειρο που κάνω εγώ, αλλά ποιά μετοχή έχει η υπαρξίς μου στην ζωή του Θεού.