Κυριακή Β’ Λουκά – Αρχιμανδρίτης Αθανάσιος Μυτιληναίος

 

Ορθοδοξία | Κυριακή Β’ Λουκά - Αρχιμανδρίτης Αθανάσιος Μυτιληναίος - Το κριτήριο του πώς να σταθείς απέναντι στους άλλους, είναι ο εαυτός σου

Κυριακή Β’ Λουκά – Αρχιμανδρίτης Αθανάσιος Μυτιληναίος
Ο Μακαριστός Αρχιμανδρίτης π. Αθανάσιος Μυτιληναίος, Καθηγούμενος της Ι. Μ. Κομνηνείου- Στομίου Λαρίσης υπήρξε ένας από τους πιο διακεκριμένους και δημοφιλέστερους Ορθόδοξους ομιλητές του 20ου αιώνος.

Ακούσαμε, σήμερα, αγαπητοί μου, στην ευαγγελική περικοπή, που είναι ένα απόσπασμα από την επί του Όρους ομιλία του Κυρίου μας, τον χρυσό κανόνα συμπεριφοράς προς τον πλησίον.

    Είπε ο Κύριος: «Καὶ καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως». Πώς θέλετε να σας συμπεριφέρονται; Κατά τον ίδιο τρόπο και εσείς να συμπεριφέρεστε προς τους άλλους ανθρώπους. Και όπως ερμηνεύει ο Θεοφύλακτος: «Ὃ ἐάν θέλῃς σύ ἐπί σεαυτοῦ, τοῦτο ἒνδειξε καί τοῖς ἑτέροις». Ό,τι θέλεις να συμβεί στον εαυτό σου, αυτό να δείξεις και στους άλλους. Και συμπληρώνει ο αυτός πατήρ: «Ὁρᾶς νόμον ἒμφυτον ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν ἐγγεγραμμένον;». «Βλέπεις», λέγει, «έμφυτο νόμο στις καρδιές μας;»

     Γιατί; Γιατί το κριτήριο του πώς να σταθείς απέναντι στους άλλους, είναι ο εαυτός σου. Δεν θέλω να μου το κάνουν αυτό. Δεν θα το κάνω κι εγώ. Θέλω να μου κάνουν αυτό. Να μ’ αγαπούν· θα αγαπώ και εγώ. Δεν θέλω να με κουτσομπολεύουν· δεν θα κουτσομπολεύω και εγώ. Δηλαδή βλέπει κανείς μία λογική και φυσική συνέπεια, ηθική συνέπεια. Δηλαδή με άλλα λόγια κριτήριο είναι ο εαυτός μας. Όπως ακόμα και εκείνη η λεγομένη δευτέρα εντολή, που μαζί με την πρώτη: «Ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου» κ.λπ. και που λέγει αυτή η δευτέρα «ἀγαπήσεις τόν πλησίον σου ὡς σεαυτόν» κι εδώ έχομε το κριτήριο του εαυτού μας. Τι λέγει; Θα αγαπήσεις τον πλησίον σου, όπως αγαπάς τον εαυτό σου. Οπότε, εάν δεν αγαπάς τον εαυτό σου, δεν μπορείς να αγαπάς τον άλλον. Εάν αγαπάς τον εαυτό σου νοσηρά, τότε νοσηρά θα αγαπάς και τον άλλον. Εάν αγαπάς τον εαυτό σου ορθά και υγιώς, σωστά, όπως πρέπει, τότε θα αγαπάς όπως πρέπει και τον αδελφό σου, και τον πλησίον σου. Μ’ άλλα λόγια, αντιλαμβάνεστε ότι ακραία περίπτωση, ακροτάτη και κορυφαία περίπτωση είναι να θέλω να σωθώ, τη σωτηρία μου. Άρα, τι θα πει «αγαπώ τον πλησίον μου»; Αφού εγώ επιθυμώ να σωθώ, τότε θα πρέπει να αγαπώ τον άλλον στον βαθμό να σωθεί. Θα ήθελα να δείτε δηλαδή ότι εδώ έχομε το κριτήριο του εαυτού μας. Γι’ αυτό θα πρέπει ο εαυτός μας να είναι σε καλή κατάσταση, για να αποτελεί ένα σωστό κριτήριο.

    Όμως, θα λέγαμε ακόμα ότι για τον Χριστιανό υπάρχει μία υπέρβαση αυτής της εντολής· για την οποία υπέρβαση, ο ίδιος ο Κύριος μάς ομίλησε ευθύς παρακάτω· διότι όταν ο άλλος δεν ανταποκρίνεται, εσύ θες μεν να δείξεις εκείνο που πρέπει να δείξεις, γιατί έτσι πρέπει· όταν όμως ο άλλος όμως δεν ανταποκρίνεται, τότε τι θα κάνεις εσύ; Ποια θα πρέπει να είναι η συμπεριφορά σου; Αν ο Κύριος είπε στη συνέχεια: «αν αγαπάς αυτούς που σε αγαπούν, τότε τι κέρδος έχεις; Τι χάρη έχεις;». Αν αγαθοποιείς εκείνους που σε αγαθοποιούν ή δανείζεις εκεί από τους οποίους θα πάρεις πίσω ή τόκο ή κάποια οφέλη, τότε ποια είναι η χάρις που έχεις; 

    Γι’ αυτό τι μας είπε ο Κύριος; Κάτι που είναι μία υπέρβαση του εαυτού μας. «Ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν». Να αγαπάτε τους εχθρούς σας. Να αγαθοποιείτε, χωρίς να ζητάτε απολαβή όταν δανείζετε. Με άλλα λόγια, αυτό δεν είναι πια παρά μία υπέρβαση του εαυτού μας. Δεν με ενδιαφέρει πώς ο άλλος θα μου συμπεριφερθεί. Με ενδιαφέρει πώς θα συμπεριφερθώ εγώ. Κι αυτό είναι η υπέρβασις του εγώ μου.

    Μας καλεί ο Κύριος να γίνουμε μάλιστα οικτίρμονες, που αυτό κρύβει ή μάλλον περιέχει όλα αυτά που λέμε, δηλαδή να αγαπάτε τους εχθρούς σας και να αγαθοποιείτε κ.τ.λ., κατά το μέτρο του ουρανίου Πατρός. Έτσι πια το μέτρο δεν είναι ο εαυτός μας, αλλά το μέτρο είναι ο ουράνιος Πατήρ. Γιατί; «Ὃτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς»· γιατί Αυτός είναι ευεργετικός και για τους αχάριστους και για τους πονηρούς.

     Ώστε λοιπόν, αγαπητοί μου, ο Πατέρας μας ο ουράνιος είναι το μέτρο. Εκεί θα βλέπουμε πια· διότι ποιος με πληροφορεί εμένα ότι μπορώ να έχω υγιή αντίληψη για τον εαυτό μου; Ένας ο οποίος καπνίζει, φθείρει τον εαυτό του; Είναι δυνατόν ποτέ να έχει καλή αντίληψη περί του εαυτού του και να αγαπά τον εαυτό του; Λέγει κάπου ένας ψαλμικός στίχος: «Εκείνος που κατακρίνει, κουτσομπολεύει, δεν αγαπά την ψυχή του» κ.ο.κ. Έχουμε χάσει το μέτρο. Το μέτρο λοιπόν τώρα τίθεται ο Θεός. Ο Πατέρας μας λοιπόν είναι χρηστός. Τι θα πει «αλήθεια»; Τι σημαίνει «χρηστότης»; Τι σημαίνει; Χρηστότης είναι η ευεργετικότης. Είναι η χρησιμότης. Είναι η ωφελιμότης. Συνεπώς ο Θεός είναι χρηστός(από το «χρήσιμος» και όχι από το «χρισμένος», που θα πει «χρίω», που παράγεται από το επίθετο «Χριστός», Ιησούς Χριστός. Όχι. Το «χρη» με ήτα). Είναι ο ευεργετικός, είναι ο χρήσιμος, είναι ο ωφέλιμος. Πράγματι, αγαπητοί μου, ο Θεός είναι ο ευεργετικός και ο χρήσιμος και ωφέλιμος σε μας.

   Πολλές φορές λέμε: Αυτός ο άνθρωπος- γιατί σ’ αυτό το σημείο θα μείνουμε, στο θέμα της χρηστότητος- πολλές φορές λέμε: «αυτός ο άνθρωπος είναι άχρηστος»· που σημαίνει το αντίθετο του χρησίμου. Καταλαβαίνετε τι θα πει «άχρηστος άνθρωπος»; Για να αντιληφτείτε τι θα πει χρήσιμος άνθρωπος: στην αρχαιότητα έδιναν στους δούλους το όνομα «Χρήστος». Το όνομα «Χρήστος» με ήτα. Κακώς γράφουν μερικοί το όνομα Χρήστος, που έχουμε σήμερα, κακώς το γράφουν με γιώτα. Κακώς. Δεν είναι σωστή η γραφή. Γράφεται με ήτα· που θα πει χρήσιμος. Και έδιναν το όνομα αυτό στους δούλους, για να εκφράσουν ότι αυτός ο δούλος είναι χρήσιμος. Όπως ομοίως έδιναν και το όνομα Ονήσιμος· που θα πει ωφέλιμος, θα πει χρήσιμος.

    Το βλέπομε αυτό στην επιστολή του Αποστόλου Παύλου προς τον Φιλήμονα, που λογοπαίζει εκεί ο Απόστολος και γράφει στον Φιλήμονα· λογοπαίζει, παίζει με το όνομα: «Ὁνήσιμον τόν ποτέ σοι ἄχρηστον, νυνί δέ σοί καί ἐμοί εὔχρηστον». Δηλαδή επειδή ο Ονήσιμος είχε κλέψει το αφεντικό του, δραπέτευσε από τη Μ. Ασία που έμενε το αφεντικό του, ήρθε στη Ρώμη, που ήταν ο Παύλος δέσμιος και κάποια στιγμή μετανόησε, σκέφτηκε καλύτερα και πήγε και βρήκε και τον Παύλο στη φυλακή. Τον είδε ο Παύλος, κ.λπ., οπότε τον δίδαξε, τον έκανε Χριστιανό, διότι δεν ήταν Χριστιανός, και τον στέλνει πίσω στο αφεντικό του, τον Φιλήμονα· και του λέγει: «Σε παρακαλώ να δεχτείς τον Ονήσιμο(Ονήσιμος θα πει εύχρηστος, χρήσιμος, ωφέλιμος), τόν ποτέ σοι ἄχρηστον(που κάποτε στάθηκε για σένα άχρηστος) νυνί δέ σοί καί ἐμοί εὔχρηστον». Τώρα όμως και για μένα και για σένα χρήσιμο. Λογοπαίζει με το όνομα Ονήσιμος.

     Ποιος είναι λοιπόν ο χρηστός άνθρωπος; Πάντα ξαναλέγω, το χρη με ήτα. Είναι ο άνθρωπος εκείνος ο ευλογημένος άνθρωπος, που ό,τι πιάσει, τελεσφορεί στα χέρια του. Είναι χρήσιμος. Ο Ιωσήφ, όπως θα ενθυμείσθε, όταν πουλήθηκε από τα αδέλφια του στην Αίγυπτο, τότε, αγαπητοί μου, έδειξε όλη του τη χρηστότητα στο σπίτι του Πετεφρή. Και ξέρετε, με τον τρόπο αυτόν επέσυρε την ευλογία του Θεού στο σπίτι του Πετεφρή. Ώστε να του πει ο Πετεφρής, ο Πετεφρής ο ειδωλολάτρης, να του πει: «Παιδί μου», του λέγει, «από τον καιρό που ήρθες στο σπίτι μου, ο Θεός σου μου ευλόγησε όλα τα αγαθά μου, μου ευλόγησε το σπιτικό μου».

     Ακόμα «χρηστός» είναι εκείνος ο άνθρωπος που ευεργετεί καθ’ οιονδήποτε τρόπον, είτε πλούσιος, είτε φτωχός. Έχεις χρήματα; Ευεργετείς. Δεν είναι όμως τα χρήματα. Μπορείς να ευεργετείς και ως φτωχός. Όταν πεις μία καλή κουβέντα, μία καλή συμβουλή, μία οδηγία, μία διευκόλυνση, μία εξυπηρέτηση. Έτσι που στον πλαϊνό σου να είσαι χρήσιμος άνθρωπος, ωραίος άνθρωπος.

     Η χρηστότητα, αγαπητοί μου, είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος. Λέγει ο Απόστολος Παύλος, γράφει στους Γαλάτες: «Ὁ δέ καρπός τοῦ Πνεύματος ἐστίν -Ένας καρπός. Και δεν είναι κομματιασμένος. Ένας.- ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθοσύνη, πίστις, πραότης, ἐγκράτεια». Βλέπετε λοιπόν ότι ανάμεσα στα εννιά επιμέρους σημεία του καρπού του Αγίου Πνεύματος είναι και η χρηστότητα. Είναι κάτι που το αποκτά κανείς, όταν αποκτήσει το Πνεύμα του Θεού που έρχεται να δώσει αυτόν τον βότρυν, το τσαμπί το σταφύλι, που είναι ο καρπός του Αγίου Πνεύματος, που οι ρώγες το είναι οι επιμέρους αρετές και τα επιμέρους χαρίσματα.

    Ακόμη η χρηστότητα είναι μία κοινωνική αρετή· που δίδει μία ανακούφιση στο περιβάλλον. Όταν ένας τέτοιος άνθρωπος υπάρχει στο περιβάλλον, ξεκουράζει εκείνους οι οποίοι είναι γύρω του. Γι’ αυτό ο χρηστός άνθρωπος είναι αξιαγάπητος, είναι συμπαθής. Γράφει ο απόστολος Παύλος στους Κορινθίους στη Β΄ του επιστολή: «… Μηδεμίαν ἐν μηδενί διδόντες προσκοπήν, ἳνα μή μωμηθῇ ἡ διακονία, ἀλλ’ ἐν παντί συνιστῶντες ἑαυτούς ὡς Θεοῦ διάκονοι, ἐν χρηστότητι». Προσπαθούμε να μη δώσουμε πουθενά καμία αφορμή να κατηγορηθεί το Ευαγγέλιο. Αλλά παντού συνιστούμε τον εαυτό μας σαν διακόνους του Θεού και υπηρετούμε το έργο του Θεού ἐν χρηστότητι. Δηλαδή να είμεθα ευεργετικοί.

    Θα μπορούσαμε να πούμε, αγαπητοί μου, ότι οι άγιοι Απόστολοι είναι οι κορυφαίοι ἐν χρηστότητι, γιατί αυτοί στάθηκαν οι φορείς εκείνοι που με τον κόπο τους μετέφεραν το Ευαγγέλιο και συνεπώς τη σωτηρία στα πέρατα της Οικουμένης. Υπήρξαν ποτέ στην Ιστορία πιο ευεργετικοί άνθρωποι από τους Αποστόλους; Ασφαλώς όχι. Αλλά και σε πρακτικά πράγματα. Θα σας θυμίσω γιατί δεν μπορεί να ασχολείται η Αγία Γραφή με καθημερινότητες, αλλά ένα είναι πολύ ενδεικτικό, που αναφέρεται στον Απόστολο Παύλο. Δέσμιος, με αλυσίδες, πηγαίνει στη Ρώμη, με άλλους φυλακισμένους. Και το καράβι είναι γεμάτο από επιβάτες, αλλά και από σιτάρι, από φορτίο. Έπιασε φοβερή τρικυμία. Αφού βεβαίως είπε τη γνώμη του, να μη φύγουν από την Κρήτη, αλλά να ξεχειμωνιάσουν εκεί και την άνοιξη να πάνε στη Ρώμη. Γιατί πήγαινε ο Παύλος να δικαστεί από τον Καίσαρα. Δεν τον άκουσε όμως ο καπετάνιος. Συνεννοήθηκε με τον εκατόνταρχο που είχε τους κρατουμένους και ξεκίνησαν. Στον δρόμο, τι ήταν; «Δεκατέσσερις ημέρες», λέει, «δεν είδαμε ούτε άστρο ούτε ήλιο. Συννεφιά, τρικυμία φοβερή». Και τότε 14 ημέρες οι άνθρωποι δεν είχαν φάει τίποτα, ήσαν νηστικοί. Εμφανίζεται ο Κύριος στον Παύλο, άγγελος Κυρίου και του είπε: «Για χάρη σου, δεν θα πνιγεί το πλοίο». Το πρωί λέει σε όλους μέσα στο καράβι: «Ακούσατέ μου, αδελφοί, ο Κύριος τον Οποίον υπηρετώ, μου αποκάλυψε ότι κανείς δεν θα χαθεί. Μη λοιπόν λυπάστε, μη φοβάστε. Και σας παρακαλώ, 14 μέρες δεν βάλατε μπουκιά στο στόμα. Πρέπει να φάτε». Ποιος να φάει; Τότε εκείνος έκανε την προσευχή του και ενώπιον πάντων άρχισε να τρώγει. Ακούτε: «Καί τά νῦν ἀδελφοί, εὐθυμεῖτε!». Και τώρα, αδελφοί, να ευθυμείτε. Μέσα σε εκείνη τη φοβερή κατάσταση να λέει κάποιος να ευθυμούν; Δεν είναι ευεργετικός; «Γιατί», λέει, «πώς θα μπορέσουμε να βγούμε από το πλοίο κολυμπώντας(τους το προφητεύει) γιατί το πλοίο θα χαθεί, αν είμαστε νηστικοί και δεν μπορούμε να κολυμπήσουμε;».

    Ακόμη, όταν έφθασαν στη Μελίτη, στη Μάλτα, δεν πήγε να πει «πω πω, κρυώνω». Στη θάλασσα είχαν πέσει, ήταν βρεγμένος, χειμώνας ήταν. Ξέρετε τι έκανε; Ο ευλογημένος Απόστολος… Σε ένα υπόστεγο τους έβαλαν. Και πήγε να μαζέψει φρύγανα για να βάλει φωτιά να στεγνώσουν. Δεν περιμένει κάποιους να τους στεγνώσουν. Πάει και μαζεύει φρύγανα, για να βάλει φωτιά για να στεγνώσουν όλοι. Βλέπετε πόσο ευεργετικός; Πόσο ωραίος, πόσο ωφέλιμος. Κι εκεί πετάχτηκε μια οχιά και του δάγκωσε το χέρι κ.λπ. κ.λπ. διαβάστε τα, είναι στα τελευταία κεφάλαια των Πράξεων των Αποστόλων. Αυτό θα πει ευεργετικός άνθρωπος, αγαπητοί μου, αυτό θα πει.

    Έτσι, ένας εκπαιδευτικός, όταν έχει το Πνεύμα του Θεού, μπορεί να γίνει χρηστός άνθρωπος. Ένας ιερεύς, στο ποιμαντικό του έργο, που αγαπά το ποίμνιό του, μπορεί να γίνει ένας χρηστός άνθρωπος. Μία αδελφή νοσοκόμος, ένας γιατρός, ένας οποιοσδήποτε που έχει κοινωνικό έργο, μπορεί να γίνει ένας χρηστός άνθρωπος. Καθένας μπορεί να προσεύχεται για τους άλλους. Και να γίνει ένας χρηστός άνθρωπος· δηλαδή ένας χρήσιμος άνθρωπος. Όλοι πρέπει να είμεθα εύχρηστοι.  Εὔχρηστοι ἐν Κυρίῳ. Όργανα χρήσιμα στα χέρια του Θεού. Και να ευεργετούμε τους άλλους. Κανείς δεν πρέπει να είναι άχρηστος. Αν κανείς φιλοτιμείται, έτσι πρέπει να αισθάνεται. Δεν πρέπει κανείς ποτέ να είναι άχρηστος.

     Σημειώστε, αγαπητοί μου, ότι ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος μάς αναφέρει για τον άγιο Αντώνιο ότι: «οὐδέποτε ἒκρινε καθεαυτόν ποιῆσαι τι· ὠφελοῦν αὐτόν πλέον τοῦ πλησίον αὐτοῦ, ὃτι εἲχε τήν ἐλπίδα ταύτην, ὃτι τό κέρδος τοῦ πλησίον αὐτοῦ ἐστί αὐτῷ ἐργασίαν ἀρίστην». Πώς, λέει, μπορώ να έχω ωφέλεια; Όταν κοιτάζω μόνο τον εαυτό μου; Όταν θα κοιτάξω και τον άλλον. Τότε αυτό είναι ωφέλεια δική μου· γιατί αποκτώ την αρετή της χρηστότητας. Αναφέρεται μάλιστα στον αββά Αγάθωνα, που λέγει ότι: «Πόσο θα ήθελα να έβρισκα έναν λεπρό, να του πάρω τη λέπρα και να του δώσω το δικό μου υγιές σώμα!». Ποιος το λέει αυτό; Το λέει κανείς μας; Ακόμη ο ίδιος αναφέρει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος ότι πάντα ήθελε να αναπαύει τον αδελφό. Να είναι χρήσιμος πάντοτε. Μπήκε κάποτε ένας μοναχός στο κελί του και είδε μία σμίλη. «Α», του λέει, «πόσο ωραία και πόσο χρήσιμη είναι!». «Πάρτην», του λέει ο αββάς Αγάθων. «Μα, πώς θα την πάρω, αφού είναι δική σου;». «Πάρτην», του λέει. Αυτό  σημαίνει το πραγματικά ευεργετικός άνθρωπος.

    Αλλά ακόμη η χρηστότητα, αγαπητοί, είναι ενέργεια του Θεού. Αυτό πρέπει να το ξέρουμε. Είναι ενέργεια του Θεού, ιδιότητα του Θεού.  Γι’ αυτό ακριβώς και ο Κύριος  αναφέρει ότι πρότυπο είναι ο Θεός, προς τον Οποίον πρέπει να προσβλέπουμε· «ὅτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς»· Γιατί είναι χρηστός, λέγει, επί τους αχάριστους και πονηρούς· «ὅτι τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους». Βγάζει τον ήλιο Του για όλους. Πονηρούς και αγαθούς. Δίνει τη βροχή Του για όλους, πονηρούς και καλούς. Βλέπετε; Είναι χρήσιμος.

    Αλλά αυτή η χρηστότητα του Θεού, είναι πολύ προσιτή στους νεοφώτιστους. Σε εκείνους που πρωτοεγγίζουν τον Κύριο. Λέγει ο απόστολος Πέτρος κάτι πολύ χαριτωμένο: «Ἀποθέμενοι οῦν πᾶσαν κακίαν-αφού αποθέσουμε κάθε κακία-ὡς ἀρτιγέννητα βρέφη[:σαν νεογέννητα βρέφη] τό λογικόν ἄδολον γάλα ἐπιποθήσατε[:να επιποθήσετε το άδολο και λογικό, νοερό, πνευματικό γάλα] ἳνα ἐν αὐτῷ αὐξηθεῖτε  εἰς σωτηρίαν [:για να αυξηθείτε στη σωτηρία με αυτό το άδολο γάλα] εἲπερ ἐγεύσασθε ὃτι χρηστός ὁ Κύριος». Εάν βέβαια έχετε γευτεί ότι ο Κύριος είναι χρηστός, χρήσιμος, αγαθός, ωραίος, μπορείς να Τον προσεγγίσεις.

    Ο Θεός, αγαπητοί μου, ακόμη προβάλλει τη χρηστότητά Του και για τη μετάνοια των ανθρώπων. Λέγει ο απόστολος Παύλος στους Ρωμαίους: «Ἤ τοῦ πλούτου τῆς χρηστότητος αὐτοῦ καταφρονεῖς, ἀγνοῶν ὃτι τό χρηστόν τοῦ Θεοῦ εἰς μετάνοιάν σε ἄγει;». Ή ακόμα, λέγει, αγνοείς «τό χρηστόν τοῦ Θεοῦ», ότι ο Θεός είναι χρηστός και αυτό το κάνει ακριβώς για να σε οδηγήσει στη μετάνοια. Οπότε εδώ το θέμα «χρηστότης» παίρνει και την έννοια «μακροθυμία». Είναι εκείνο που πολλές φορές λέμε: «κάνω-επιτρέψατέ μου να πω- τον Καραγκιόζη μπροστά σε κάποιον που είναι θυμωμένος, που είναι στριμμένος, που είναι δύσκολος, κάνω τον Καραγκιόζη μπροστά του, δηλαδή παίζω έναν ρόλο, τρόπον τινά, για να τον βοηθήσω, να τον καταπραΰνω». Αυτό είναι μία χρηστότης.

   Ακόμη, από τη μια προβάλλεται η χρηστότητα του Θεού στην Αγία Γραφή και από την άλλη προβάλλεται η μη χρηστότητα του ανθρώπου. Λέγει πάλι ο Απόστολος Παύλος: «Οὐκ ἔστιν ποιῶν χρηστότητα, οὐκ ἔστιν ἕως ἑνός». Εμείς; Άχρηστοι είμαστε. Ο Θεός είναι χρηστός. Ε, λοιπόν, τι πρέπει τώρα να κάνουμε; Πρέπει να Τον μιμηθούμε. «Καὶ ἔσεσθε,», λέει ο Κύριος, «υἱοὶ ὑψίστου [:παιδιά του Υψίστου Κυρίου] ὅτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς». Πρέπει να γίνουμε λοιπόν και εμείς χρηστοί επί τους αχάριστους και πονηρούς, μιμούμενοι τον ουράνιο Πατέρα μας.

    Αγαπητοί, η χρηστότης είναι μία αρετή. Είναι μία αρετή που στολίζει μία αρετή. Είναι μία αρετή που στολίζει τον άνθρωπο και τον αποδεικνύει πνευματικό άνθρωπο· διότι για να έχεις αυτόν τον καρπό του Αγίου Πνεύματος, έχεις το Πνεύμα το Άγιο. Τόσο πολύ πρέπει να φανερώνει αυτήν τη χρηστότητα κάθε μας εκδήλωση, ώστε φθάνει ο Απόστολος Παύλος να παρομοιάσει την χρηστότητα με ένα πουκάμισο, με ένα ένδυμα, με ένα ρούχο. Και τι λέει τώρα παρακαλώ στους Κολοσσαείς; «Ἐνδύσασθε οὖν ὡς ἐκλεκτός τοῦ Θεού ἃγιοι καί ἠγαπημένοι, χρηστότητα»· «Ντυθείτε», λέγει, «τη χρηστότητα». Βγαίνουμε γυμνοί ποτέ έξω; Όχι. Είμεθα πάντα ντυμένοι· που σημαίνει πάντα θα έχεις χρηστότητα. Ἐν παντί τόπῳ καί χρόνῳ. Τόσο πολύ, σαν να είναι ρούχο σου, σαν να είναι πουκάμισό σου, σαν να έχει γίνει κύτταρό σου, πρέπει παντού και πάντα να είσαι ο χρήσιμος άνθρωπος, ο ωφέλιμος, ο ευεργετικός προς όλους.

   Ακόμη παρακαλεί ο Απόστολος Παύλος τους Εφεσίους στην επιστολή του και τους λέγει: «Γίνεσθε εἰς ἀλλήλους χρηστοί». Τους παρακαλεί. «Ο ένας με τον άλλον να γίνεστε χρήσιμοι, εις αλλήλους, μεταξύ σας». Να είσαστε οι χρήσιμοι άνθρωποι. Εκείνοι οι οποίοι δεν θα δώσετε ποτέ αφορμή να σας κουτσομπολέψουν, γιατί δεν κουτσομπολεύετε, να σας βρίσουν γιατί δεν βρίζετε, να σας κατηγορήσουν, γιατί δεν κατηγορείτε. Εσείς που τρέχετε ανά πάσα στιγμή να βοηθήσετε οπουδήποτε. Ακούσατε στη γειτονιά σας για κάποιον άρρωστο, που δεν έχει αλλού ανθρώπους, μια άρρωστη γυναίκα ηλικιωμένη, τρέχετε να βοηθήσετε, να σκουπίσετε, να θεραπεύσετε, να φωνάξετε έναν γιατρό. Τρέχετε να εξυπηρετήσετε με κάθε τρόπο, να πείτε μια καλή κουβέντα, οπουδήποτε, στο νέο παιδί, στο παλικάρι, στην κοπέλα, παντού· που δεν ξέρουν ακόμη, δεν έχουν την πείρα της ζωής. Αυτό θα πει ο ένας με τον άλλον, μεταξύ σας, να είσαστε άνθρωποι ευεργετικοί, άνθρωποι χρηστοί.

     Αν αυτήν, αγαπητοί μου, την τελευταία παραγγελία εφαρμόσουμε, που λέγει ο ίδιος ο Κύριος, τότε αντιλαμβάνεστε ότι δημιουργούμε μια θαυμάσια κοινωνία που μας καθιστά αληθινά ομοιώματα του Θεού στη Γη. Πραγματώνουμε εκείνο το «καθ’ ομοίωσιν Θεού» και ακόμη μεταβάλλει τον κόσμο τούτο σε έναν ωραίο Παράδεισο. Επαναφέρομε τον Παράδεισο πάνω σε αυτή τη Γη όταν έχουμε χρηστότητα, όταν είμαστε χρηστοί. Θα επαναλάβουμε το του Αποστόλου Παύλου: «Ἀγαπητοί, γίνεσθε εἰς ἀλλήλους χρηστοί».

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
Πηγή: aktines