του π. Παύλου Παπαδόπουλου: Είναι ίσως η μοναδική φορά που το «εγώ» χρησιμοποιείται θεάρεστα

Απέκτησε έναν σταθερό πνευματικό πατέρα. Πήγαινε στον πνευματικό σου συναισθανόμενος που προσέρχεσαι, ποιον πάς να συναντήσεις. Δεν θα συναντήσεις απλά έναν άνθρωπο αλλά τον ίδιο τον Κύριο.
Πριν πας εξέτασε την ζωή σου. Δες το βάθος των πράξεών σου, της συμπεριφοράς σου, τις κινήσεις του νου και της καρδιάς σου.  Εξομολογήσου όλες τις αμαρτίες σου με ευθύτητα και ειλικρίνεια σαν να είναι η τελευταία ημέρα της ζωής σου. Κι αν έρθει η ντροπή, νίκησέ την ομολογώντας πρώτη εκείνη την αμαρτία για την οποία ντρέπεσαι πιο πολύ. Δεν υπάρχει πιο λυτρωτικό γεγονός από αυτό. Διότι νικώντας την ντροπή ουσιαστικά νικάς το αυτοειδωλό σου, γκρεμίζεις την εγωπάθειά σου. Μην ξεχνάς ότι η ντροπή την ώρα της εξομολογήσεως είναι ένα σύμπτωμα του εγωισμού σου που δεν σε αφήνει να ελευθερωθείς από τον ρύπο της αμαρτίας σου, που δεν σε αφήνει να συγχωρεθείς πλήρως με τον Θεό, δεν σε αφήνει να ταπεινωθείς και δι’ αυτού του τρόπου να ελκύσεις την Χάρη του Θεού.
Πες την αμαρτία σου λοιπόν όπως είναι, χωρίς δικαιολογίες, ώστε να ταπεινωθείς. Ομολόγησέ την χωρίς δισταγμούς. Εάν μετανόησες πραγματικά δεν θα δυσκολευτείς. Εάν πιάνεις τον εαυτό σου να προσπαθεί να περισώσει κάποια «αξιοπρέπεια», δηλαδή να μην ταπεινωθεί, τότε να ξέρεις ότι δεν μετανοείς πραγματικά. Στον πνευματικό δεν πάμε για να σώσουμε το «εγώ» μας, αλλά για να το συντρίψουμε. Πες την αμαρτία σου χωρίς να την ντύνεις με λόγια περιττά. Πες την δική σου αμαρτία, όχι των άλλων.
Να χύνεις δάκρυα μετάνοίας και όχι εγωισμού. Το λέγω αυτό διότι πολλές φορές οι άνθρωποι κλαίνε στην εξομολόγηση όχι επειδή κατανοούν το βάθος της αμαρτίας τους αλλά διότι νιώθουν αδικημένοι, πονεμένοι κτλ. Δάκρυα μετανοίας χρειαζόμαστε όχι δάκρυα εγωισμού και αυτοδικαίωσης.
Όταν ομολογείς την αμαρτία σου να την λες σε πρώτο ενικό πρόσωπο. «Εγώ, έκανα αυτό ή έκεινο». Είναι ίσως η μοναδική φορά που το «εγώ» χρησιμοποιείται θεάρεστα. Μην προσπαθούμε να ωραιοποιήσουμε την πτώση μας, το σκοτάδι μας, την λέπρα μας!  Πρέπει να καταλάβουμε ότι μέσα στο Μυστήριο της Εξομολογήσεως η Χάρις του Θεού έρχεται όταν υπάρχει μετάνοια και ταπείνωση. Μην πάμε στον πνευματικό και αρχίζουμε την εξομολόγηση λέγοντας «όπως όλοι οι άνθρωποι, έτσι κι εγώ έκανα εκείνο ή το άλλο…». Άσε τους άλλους ήσυχους, μην τους ανακατεύεις. Μην προσπαθείς να μετριάσεις την αμαρτία σου προβάλλοντας τί κάνουν οι πολλοί. Η αμαρτία σου είναι αμαρτία. Δεν έχει λιγότερη βαρύτητα επειδή αυτήν την εποχή την κάνουν πολλοί! Γνώμονας δεν είναι το τί κάνουν οι πολλοί αλλά ποιος είναι ο νόμος του Θεού!
Επίσης μη πεις αόριστα και γενικά «είμαι ένας αμαρτωλός, έχω κάνει πολλά». Αυτό δεν είναι εξομολόγηση. Έχεις κάνει συγκεκριμένα πράγματα και αυτά τα συγκεκριμένα πρέπει να αναφέρεις. Όπως ο άρρωστος δεν λέει στον γιατρό «είμαι άρρωστος, πονάω πολύ» διότι ο γιατρός δεν θα μπορέσει να καταλάβει από τι πάσχει ο άνθρωπος.  Έτσι και στα πνευματικά μας νοσήματα, εξομολογήσου καθαρά το είδος της αμαρτίας σου κι αν έπεσες μία ή περισσότερες φορές.
Αφού λοιπόν ομολογήσεις την αμαρτία σου, τώρα άκουσε με μεγάλη προσοχή τι θα σου πει ο Πνευματικός.  Δώσε προσοχή στις υποδείξεις και τις συμβουλές του, με την ίδια και μεγαλύτερη προσοχή, με την οποία ο άρρωστος ακούει τις οδηγίες του γιατρού, για τα φάρμακα που πρέπει να πάρει και την θεραπεία που πρέπει να ακολουθήσει.  Δέξου με χαρά και υπακοή, με ταπεινό φρόνημα τον κανόνα που ίσως θα σου βάλει.  Ιδιαίτερα πρόσεξε μη τυχόν και προσέλθεις στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας χωρίς την άδεια-ευλογία του Πνευματικού.
Το έχουμε ξαναπεί: στην εξομολόγηση πηγαίνουμε όχι για να κοινωνήσουμε, αλλά επειδή μετανοούμε και θέλουμε να καθαρθούμε από την αμαρτία μας. Εάν θα μας επιτραπεί να κοινωνήσουμε ή όχι είναι στην διάκριση του πνευματικού μας πατρός που φέρει την ευθύνη για εμάς. Εμείς ας κάνουμε υπακοή σε ό,τι μας συμβουλέψει ο πνευματικός μας κι ας είμαστε σίγουροι ότι δι’αυτού του τρόπου προαγόμαστε πνευματικά.
Φεύγοντας από το εξομολογητήριο δεν τελειώνει η προσπάθειά μας. Αντιθέτως τώρα αρχίζουν τα έργα μετανοίας μας. Τώρα χρειάζεται να βάλουμε την μελέτη του Θείου Λόγου στην ζωή μας, να μην παραλείπουμε την καθημερινή προσευχή, τον τακτικό εκκλησιασμό, την νηστεία, τον κανόνα μας. Η εξομολόγηση είναι η βάση της πνευματικής προσπάθειάς μας. Πάνω στην καθαρή εξομολόγηση θα βλαστήσει η προσευχή μας, θα καρποφορήσει η νηστεία μας, θα αυξηθεί ο ζήλος μας, θα γεννηθεί η κατάνυξη, θα ελευθερωθεί η ψυχή μας από τα κοσμικά, θα φωτιστεί ο νους μας.